انواع سبک اعمال اختیار معامله

جهت آشنایی با معاملات OTC بر روی لینک کلیک کنید.

توضیحات دوره

بازار مشتقه بزرگترین بازار مالی جهان به ارزش هزار تریلیون دلار (چهارصدبرابر بازار کریپتوها) می باشد. دلیل توجه خیره کننده معامله گران امکان استفاده از اهرم، کسب سود در ریزش بازار و ابزارهای هج و اربیتراژ می باشد. در سالهای اخیر این بازارها در ایران هم توجه معامله گران را به خود جلب کرده است اما هنوز نوپا و آماده رشد می باشد.
ریسک و عدم اطمینان،یکی از امورجدانشدنی فعالیت های اقتصادی می باشد.در این راستا فعالان اقتصادی همواره بدنبال حدأقل سازی ریسک های خود هستند.متخصصان مالی در راستای پوشش ریسک و حل مشکل فوق الذکر ابزارهای جدیدی را ابداع کرده اند.یکی از این اختراع های بزرگ، ابزارهای مالی مشتقه می باشد.علت نامگذاری آن ها به ابزار مشتقه این است که ارزش آن ها از ارزش دارایی های دیگر،اوراق بهادار،نرخ بهره،کالاهای اساسی و شاخص اوراق بهادار منتج شده است.

در قراردادهای مشتقه،طرفین قرارداد می پذیرند که هریک کاری را که توافق شده در آینده و در زمان مشخصی انجام دهند.در این معاملات سرعت نقدشوندگی بالا بوده و در عین حال هزینه های کمتری را در بازار ایجاد میکنند. ابزار‌های مشتقه در انتقال ریسک بازار و کاهش هزینه‌های تأمین مالی نیز مؤثر هستند و همین امر، باعث افزایش بازده دارایی می‌شود.

با بکارگیری ابزار مشتقه یک اهرم شکل میگیرد بدین صورت که تغییر کوچکی در روند قیمت دارایی پایه میتواند تغییرات قابل توجهی در ارزش اوراق مشتقه ایجاد کند.بعبارتی دیگر با بکارگیری اهرم در این معاملات سرمایه گذاران میتوانند با مبلغی چندین برابر سرمایه خود خرید و فروش کنند.در صورتی که ارزش اوراق مشتقه طبق انتظار افراد رشد کند، امکان دستیابی به سود را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. همان طور که گفته شد، با استفاده از ابزار‌های مشتقه می‌توان خطر دارایی پایه را پوشش داده و کم کرد. از طرف دیگر، در موقعیت‌هایی که ارزش مشتقات به اتفاق یا شرایط خاصی وابسته باشد، اختیاراتی برای طرفین ایجاد کرد.

از جمله آثار مثبت ابزار مشتقه می توان به نقدشوندگی بالا،استفاده از اهرم در معاملات،کاهش هزینه خطر و کاهش ریسک قیمت ها اشاره کرد.

قراردادهای اختیاری در بورس کالا به چه معنا است؟

بورس کالا یکی از مکان‌هایی است که همانند دیگر بازارهای عادی در آن کالا خریدوفروش می‌شود، با این تفاوت که شامل قراردادهای گوناگون در زمینه خریدوفروش بوده و همانند بازارهای عادی فقط پیرو قراردادهای نقدی و نسیه نمی‌شود. در بازار بورس کالا قراردادها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل قرارداد نقدی، قرارداد نسیه، قرارداد سلف و معاملات مشتقه است.

معاملات مشتقه خود به قراردادهای آتی، قرارداد اختیار معامله یا قراردادهای اختیاری و قرارداد سوآپ تقسیم‌بندی می‌شوند. همان‌گونه که میدانید تمام این قراردادها در قالب‌های استاندارد با رعایت کامل قوانین و مقررات در سازمان بورس انجام می‌پذیرد. قرارداد آتی به قراردادی گفته می‌شود که در آن فروشنده متعهد می‌شود که مقدار مشخصی از یک کالا را در آینده به خریدار بفروشد و قیمت آن در زمان قرارداد تعیین می‌شود، و در مقابل خریدار نیز متعهد می‌شود که کالای مشخص شده را خریداری نماید. پیشنهاد میکنیم جهت آشنایی بهتر با بازار بورس کالا مقاله ” بورس کالا چیست ؟ ” را مطالعه نمایید.

اما قرارداد اختیار معامله به‌گونه‌ای است که در آن خریدار یا فروشنده اختیار معامله در ازای پرداخت مبلغ مشخص، این حق را پیدا می‌کنند که مقدار مشخصی کالا را در آینده باقیمتی که در زمان قرارداد تعیین می‌شود از فروشنده خریداری کند، یا به خریدار بفروشد. در حقیقت در قرارداد اختیار معامله حق خرید یا حق فروش از سمت خریدار یا فروشنده به ازای مبلغ مشخص خریداری می‌شود.

این قرارداد جز مواردی می‌باشد که می‌تواند هم ریسک پایین با سود کم به همراه داشته باشد و هم می‌تواند سود بالا با ریسک زیاد داشته باشد. در ادامه مقاله توضیحات دقیق‌تری در مورد انواع قراردادهای اختیاری در بورس کالا و انواع آن‌ها ارائه خواهد شد و در پایان در مورد حد سود و ضرر طرفین این نوع قراردادها مواردی بیان می‌شود.

سرفصل‌هایی که در این مقاله موردبررسی قرارگرفته در زیر بیان شده است:

• انواع قراردادهای اختیاری یا قرارداد اختیار معامله کدام‌اند؟
• انواع سبک‌های قرارداد اختیار معامله کدام است؟
• پارامترهای اختیار معامله چیست؟
• حد سود و ضرر برای طرفین معامله در قراردادهای اختیاری

انواع قراردادهای اختیاری یا قرارداد اختیار معامله کدام‌اند؟

قراردادهای اختیاری یا قرارداد اختیار معامله به دو دسته قرارداد اختیار خرید و قرارداد اختیار فروش تقسیم می‌شود. این قراردادها دارای قوانین خاص خود هستند که ابتدا قرارداد اختیار خرید را توضیح داده و بعدازآن به قرارداد اختیار فروش می‌پردازیم. قرارداد اختیار خرید قراردادی است که در آن خریدار حق خرید یک کالا در آینده را به ازای پرداخت مبلغی مشخص، از فروشنده آن اختیار می‌کند و فروشنده موظف است بر اساس توافق انجام‌شده در آینده به‌محض درخواست خریدار آن کالا را به خریدار بفروشد. لازم به ذکر است قیمت خرید کالا در روز توافق مشخص می‌شود و دیگر قابل‌تغییر نیست.

به‌طور مثال فرض کنید که در بازاری مانند ماشین که قیمت‌ها پیوسته در نوسان هستند فرد شماره ۱ می‌خواهد ماشین را از فرد شماره ۲ به قیمت ۳۰ میلیون تومان خریداری کند منتها پول او یک ماه دیگر حاضر می‌شود. حال این فرد با پرداخت ۵۰۰ هزار تومان به فرد شماره ۲ حق خرید ماشین را به قیمت توافق شده ۳۰ میلیون، از او می‌خرد. در نظر داشته باشید که بعد از گذشت یک ماه فرد شماره ۱ برای خرید ماشین باید مبلغ ۳۰ میلیون بپردازد و آن ۵۰۰ هزار تومان جز قیمت کالا به شمار نمی‌آید. حال اگر بعد از یک ماه قیمت ماشین به بیش از ۳۰ میلیون برسد طبیعتاً فرد شماره ۱ درخواست خرید خود را می‌دهد و فرد شماره ۲ موظف به فروش آن است ولی اگر قیمت ماشین کمتر از ۳۰ میلیون شود فرد شماره ۱ می‌تواند از حق خود استفاده نکند و تنها ضرری که می‌کند مبلغ ۵۰۰ هزارتومانی است که برای قرارداد اختیار خرید پرداخت کرده است.

در قرارداد اختیار فروش نیز موضوع به همین صورت است با این تفاوت که در قرارداد اختیار فروش، خریدار اختیار حق فروش کالا را در آینده به فروشنده اختیار خواهد داشت. توجه داشته باشید که هم در قرارداد اختیار خرید و هم در قرارداد اختیار فروش اجباری در کار نیست و خریدار اختیار با پرداخت مبلغ فقط این حق را برای خود خریداری می‌کند تا در صورت به وجود آمدن شرایط برای به دست آوردن سود از حق خود استفاده کند. در ضمن در قراردادهای اختیاری علاوه بر قیمت کالا کیفیت و سایر مشخصات کالا ذکر می‌شود تا عیناً همان کالای مورد قرارداد معامله شود و تقلبی صورت نگیرد. اگر همان مثال ماشین را در نظر بگیرید خریدار اختیار فروش به شرطی سود می‌کند که قیمت ماشین بعد از یک ماه از ۳۰ میلیون تومان کمتر شود زیرا در زمان قرارداد اختیار فروش، با پرداخت ۵۰۰ هزار تومان به خریدار ماشین(فروشنده اختیار فروش) این حق را از او خرید که بعد از یک ماه ماشین را به قیمت ۳۰ میلیون تومان به او بفروشد.

انواع سبک‌های قرارداد اختیار معامله کدام است؟

یکی از مهم‌ترین پارامترهای قراردادهای اختیاری موعد زمانی است که خریدار اختیار خرید می‌تواند از آن استفاده کند و معامله را انجام دهد. این موعد زمانی می‌تواند به گونه‌های مختلفی مقرر شود که هرکدام از این گونه‌ها یک سبک قراردادی را ایجاد می‌کند. اولین نوع آن سبک قراردادی اروپایی یا اختیار معامله اروپایی گفته می‌شود. در این سبک خریدار فقط می‌تواند در سررسید مقرر از حق خرید یا فروش خود استفاده کند. فرض کنید قرارداد اختیار خرید در تیرماه منعقدشده و سررسید آن پایان مهر در نظر گرفته شده است، بنا بر اختیار معامله اروپایی خریدار فقط در روز پایانی مهر می‌تواند از حق خرید خود استفاده کند و در بازه زمانی بینابین حق خرید ندارد.

قرارداد اختیار معامله آمریکایی این حق را به خریدار می‌دهد تا در هرزمانی قبل از سررسید حق خرید داشته باشد. این سبک قراردادی به خریدار معامله اختیار خرید این امکان را می‌دهد تا هر زمان که احساس کند با اعمال معامله سود می‌برد، از آن استفاده کند. سبک‌های دیگری نیز در این موضوع وجود دارد که شامل اختیار معامله برمودا و اختیار معامله بلامانع می‌شود. در اختیار معامله برمودا این اجازه به خریدار یا فروشنده قراردادهای اختیار معامله داده می‌شود تا در تاریخ‌های مشخص شده در قرارداد یا قبل از سررسید از حق خود استفاده کنند، که در حقیقت ترکیبی از قرارداد اروپایی و آمریکایی است. اختیار معامله بلامانع نیز نوعی از اختیار معامله است که دارای ویژگی‌های عمومی قرارداد بوده و زمانی این حق اعمال می‌شود که قیمت از یک سطح خاص عبور کند. اختیار معامله آسیایی نیز از دیگر سبک‌های قرارداد اختیار معامله است که قیمت تسویه آن به میانگین قیمت دارایی پایه در طول زمان اختیار معامله بستگی دارد و بر دو نوع اختیار معامله با نرخ میانگین و اختیار معامله باقیمت اعمال میانگین است.

پارامترهای اختیار معامله چیست؟

شاید اولین و مهم‌ترین پارامتر اختیار معامله قیمت اعمال باشد، قیمت اعمال همان قیمتی است که برای خریدوفروش کالا در آینده بر مبنای آن انجام می‌شود و ازاین‌رو مهم است که می‌تواند سود یا ضرر زیادی را به طرفین معامله برساند. دومین پارامتر مهم سبک اعمال است که توافق شود قرارداد اختیار معامله بر اساس کدام نوع از سبک‌ها می‌تواند باشد و خریدار اختیار این امکان را دارد تا در طول دوره از حق خرید یا فروش خود استفاده کند و یا فقط در زمان سررسید می‌تواند از آن بهره گیرد. نوع قرارداد اختیار معامله از پارامترهای یک قرارداد اختیاری است که در آن مشخص می‌شود که قرارداد اختیار معامله از نوع خرید بوده یا از نوع فروش است.

همچنین کمیت و اندازه آن قرارداد مهم است که اولاً بستگی به میزان سقفی دارد که در قوانین به آن اشاره شده است و ثانیاً به میزان سرمایه افراد بستگی دارد. البته برخی ممکن است سرمایه کافی برای عقد قراردادهای بیشتر داشته باشند اما از ریسک از دست دادن سرمایه در آن هراس دارند. دارایی پایه یا کالایی که معامله می‌شود نیز از دیگر پارامترهای عقد قرارداد است و باید آن کالا ازلحاظ شرایط اقتصادی به‌خوبی مورد بررسی قرار گیرد تا سرمایه‌گذار با ضرر روبه‌رو نشود. پارامتر نهایی که در قراردادهای اختیاری مورد توجه قرار دارد قیمت قرارداد اختیار معامله است. در حقیقت این قیمت قرارداد مبلغی است که خریدار اختیار معامله پرداخت می‌کند تا صاحب آن حق باشد. این مقدار میزان ریسک شما برای آن قرارداد را نشان می‌دهد و نهایت ضرری است که در یک قرارداد اختیار خرید یا فروش می‌کنید.

حد سود و ضرر برای طرفین معامله در قراردادهای اختیاری

همان‌طور که از قوانین و شرایط قراردادهای اختیاری برمی‌آید در قراردادهای اختیار معامله خرید، خریدار می‌تواند به میزان نامحدود سود کند و میزان ضرر او نهایتاً به‌اندازه قیمت پرداخت‌شده برای اختیار خرید است، در این قرارداد به همان اندازه که خریدار می‌تواند به میزان نامحدود سود به دست آورد فروشنده نیز می‌تواند به همین میزان ضرر کند و سود او نهایتاً به‌اندازه قیمت اختیار است. این موضوع دقیقاً برای قرارداد اختیار فروش موجود است و در آن فروشنده می‌تواند به‌اندازه نامحدود سود کند و خریدار نیز به همان اندازه ضرر می‌کند. اما فروشنده نهایتاً به میزان قیمت اختیار ضرر کرده و خریدار کالا نهایتاً به‌اندازه قیمت اختیار سود می‌کند. البته موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود و در بازار بورس بر اساس مواردی دیگر میزان سود و ضرر می‌تواند تغییر کند.

در بورس معمولاً خریداران اختیار خرید قبل از موعد سررسید قرارداد اختیار خرید خود را به فرد دیگر می‌فروشند و از تفاوت خریدوفروش قرارداد اختیار خرید سود می‌کنند. فرض کنید فردی یک‌صد قرارداد خرید کالایی را که هرکدام دارای قیمت اختیار ۱۰ هزار تومان بوده، خریده است. پس از چند روز قیمت کالا افزایش پیدا می‌کند و قیمت قرارداد اختیار خرید آن به ۱۱ هزار تومان افزایش پیدا می‌کند، حالا این فرد می‌تواند با فروش ۱۰۰ قرارداد خود به میزان ۱۰۰ هزار تومان سود کند. یکی از باورهای غلط افراد این است که تصور می‌کنند برای کسب سود حتماً باید در زمان سررسید، قیمت به نقطه اوج خود برسد تا سود خوبی به دست آورند، درصورتی‌که برای کسب سود در قراردادهای اختیاری شما به این نیاز دارید که قرارداد خود را قبل از موعد سررسید به مقداری بیش از آنچه خریده‌اید، بفروشید.

با توجه به مواردی که به آن اشاره شد می‌توان نتیجه گرفت که قراردادهای اختیاری در بورس کالا می‌تواند یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری باشد که دید میان‌مدت دارد اما در صورت مساعد بودن شرایط نیز در کوتاه‌مدت نیز می‌تواند سود خوبی به همراه داشته باشد. علاوه بر این قرارداد اختیار معامله دارای ریسک کاملاً مشخص هستند، یعنی از قبل میدانید که نهایتاً چه مقدار ضرر می‌کنید، ولی میزان سود آن می‌تواند نامحدود باشد. این موضوع یکی از امتیازات این نوع سرمایه‌گذاری است زیرا در مدل‌های دیگر بورس ضرر به‌صورت کاملاً شناور است. می‌توان این‌گونه بیان کرد که قراردادهای اختیار معامله دارای مدیریت ریسک بسیار قوی هستند و درعین‌حال می‌توانند سود خوبی را برای سرمایه‌گذاران خود به همراه داشته باشند.

اختیار معامله در بورس چیست؟

قردادها یک بخش مهم در بورس به شمار می‌آیند. در این بخش از سری مقالات دلفین وست به آموزش و معرفی کلی قراردادها در بورس، انواع قراردادها، اختیار معامله، قرارداد مشتقه و قرارداد حق فروش می‌پردازیم. بنابراین اگر شما نیز مقالات ما را در خصوص آموزش بورس دنبال می‌کنید این مقاله را نیز از دست ندهید و ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.

اختیار معامله (Option) در بورس

قراردادی است که به خریدار آن حق خرید یا فروش دارایی پایه یا ابزار مالی را با اعمال یک قیمت معین و در یک تاریخ خاص را می‌دهد ولی خریدار در اجرای آن تعهدی ندارد. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، اجازه خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمان تعیین شده را دارد.از جهت دیگر فروشنده، مجوزه معامله را در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ مشخصی هنگام عقد قرارداد و براساس بندهای مذکور در آن، آماده فروش دارایی خویش می‌باشد.

حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد. به شما حق میدهیم که احساس سردرگمی کنید. زیرا مفهوم اختیار معامله یکی از پیچیده ترین مفاهیم بازار سرمایه است اما شاید برای شما جالب باشه که بدانید ما هر روز در زندگی روزمره از این مفهوم خیلی استفاده می‌کنیم. در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش بینی کنیم و آن‌ها را ارزش‌گذاری کنیم.

فواید اختیار معامله

یکی از فواید مهم اختیار معامله، تطبیق‌پذیری و توانایی آن برای ارتباط برقرار کردن با دارایی‌های سنتی‌ مانند سهام شخصی است. این ویژگی به شما امکان می‌دهد که موقعیت خود را طبق شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق دهید یا تنظیم کنید. برای مثال می‌توانیم از اختیار معامله به‌عنوان سپر دفاعی در برابر بازار بورسِ در حال سقوط استفاده کنیم تا ضرر سقوط سهام را کاهش بدهیم یا می‌توانیم از آن برای پیش‌بینی استفاده کنیم یا اگر بخواهیم می‌توانیم با استفاده از آن‌ها خیلی محافظه‌کار باشیم. بنابراین استفاده از اختیار معامله را می‌توان به‌عنوان بخشی از استراتژی وسیع‌تر سرمایه‌گذاری توصیف کرد.

قرارداد مشتقه چیست؟

قرارداد مشتقه عبارت است از اوراق بهادار مالی با ارزشی که به یک دارایی اساسی یا یک گروه دارایی متکی یا از آن مشتق شده باشد. معیارخود مشتقه یک قرارداد بین دو یا چند طرف است و مشتقه قیمت خود را از نوسانات دارایی اساسی بدست می آورد. متداول ترین‌دارایی‌های اساسی برای مشتقات سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ بهره و شاخص‌های بازار هستند. این دارایی‌ها معمولاً از طریق کارگزاری ها خریداری می‌شوند. مشتقات می‌توانند بدون نسخه (OTC) یا از طریق صرافی معامله کنند. مشتقات فرابورس سهم بیشتری از بازار را تشکیل می دهند. مشتقات معامله شده خارج از بورس به طور کلی احتمال بیشتری برای ریسک طرف مقابل دارند. ریسک طرف مقابل خطری است که یکی از طرف های درگیر در معامله ممکن است (ناکامی در پرداخت فوری سود یا اصل سرمایه در زمان مقرر نکول یا ورشکستگی گفته می شود) کند. این احزاب بین دو طرف خصوصی تجارت می‌کنند و هیچ نظارتی ندارند. برعکس، مشتقات معامله شده در بورس استاندارد و با شدت بیشتری تنظیم می شوند.

مبانی ابزار مشتق

از مشتقات می‌توان برای محافظت از موقعیت، حدس و گمان در مورد حرکت جهت دارایی پایه یا دادن اهرم به دارایی ها استفاده کرد. ارزش آن‌ها از نوسانات ارزش دارایی اساسی حاصل می‌شود. در اصل از مشتقات برای اطمینان از متعادل بودن نرخ ارز کالاهای مورد معامله در سطح بین المللی استفاده می-شد. با ارزش های متفاوت ارزهای ملی، بازرگانان بین المللی به یک سیستم برای پاسخگویی به اختلافات احتیاج داشتند. امروزه، مشتقات بر اساس طیف گسترده ای از معاملات انجام می شوند و کاربردهای بیشتری دارند. حتی مشتقات مبتنی بر داده های آب و هوا مانند مقدار باران یا تعداد روزهای آفتابی در یک منطقه وجود دارد.

یک سرمایه گذار اروپایی را تصور کنید که حساب های سرمایه گذاری وی به یورو تبدیل شده است. این سرمایه گذار سهام یک شرکت آمریکایی را از طریق صرافی ایالات متحده با استفاده از دلار آمریکا (USD) خریداری می‌کند. در حال حاضر سرمایه‌گذار در معرض خطر نرخ ارز هنگام نگه داشتن آن سهام است. نرخ ارز این خطر را تهدید می کند که ارزش یورو در رابطه با دلار آمریکا افزایش یابد. اگر ارزش یورو افزایش یابد، هر سودی که سرمایه گذار از فروش سهام بدست آورد، با تبدیل به یورو، از ارزش کمتری برخوردار می‌شود.

برای جلوگیری از این ریسک، سرمایه‌گذار می‌تواند یک مشتق ارز خریداری کند تا نرخ ارز خاصی را قفل کند. مشتقاتی که می‌توانند برای پوشش دادن این نوع ریسک مورد استفاده قرار گیرند شامل معاملات آتی ارز و مبادله ارز هستند. سوداگری که انتظار دارد یورو نسبت به دلار گران شود، می‌تواند با استفاده از مشتقی که با یورو افزایش ارزش پیدا می‌کند، سود کسب کند. هنگام استفاده از مشتقات برای گمانه زنی در مورد حرکت قیمت یک دارایی اساسی، سرمایه گذار نیازی به داشتن دارایی یا نمونه کارها در دارایی اصلی ندارد.

بخش‌های کلیدی

• مشتقات اوراق بهاداری هستند که ارزش خود را از یک دارایی یا معیار اساسی دریافت می‌کنند.
• مشتقات معمول شامل قراردادهای آتی، فوروارد، اختیارات و مبادله است.
• بیشتر مشتقات در صرافی ها معامله نمی شوند و توسط موسسات برای جلوگیری از ریسک یا حدس و گمان در مورد تغییرات قیمت در دارایی اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• مشتقات قابل معامله در بورس مانند معاملات آتی یا اختیارات سهام، استاندارد شده‌اند و بسیاری از خطرات مشتقات بدون نسخه را از بین می‌برند یا کاهش می‌دهند.
• مشتقات معمولاً ابزارهای اهرمی هستند، که باعث افزایش خطرات و پاداش های احتمالی آن‌ها می‌شود.

اشکال رایج مشتقات

انواع مختلفی از مشتقات وجود دارد که می‌توانند برای مدیریت ریسک، سوداگری و استفاده از موقعیت استفاده شوند. مشتقات یک بازار رو به رشد است و محصولی را ارائه می‌دهد که تقریباً متناسب با هرگونه نیاز یا تحمل ریسک باشد.

قراردادهای آتی

قراردادهای آتی که به سادگی به عنوان معاملات آتی نیز شناخته می‌شوند توافقی بین دو طرف برای خرید و تحویل دارایی با قیمت توافق شده در تاریخ آینده است. معاملات آتی در بورس انجام و قراردادها استاندارد می‌شوند. معامله‌گران برای جلوگیری از ریسک خود و یا حدس و گمان در مورد قیمت یک دارایی اساسی از قرارداد آتی استفاده خواهند کرد. طرفین درگیر در معاملات آتی موظف به انجام تعهد خرید یا فروش دارایی اساسی هستند.

به عنوان مثال، بگویید که ۶ نوامبر ۲۰۱۹، شرکت A قراردادی را برای نفت با قیمت ۶۲.۲۲ دلار در هر بشکه خریداری می‌کند که در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ منقضی می‌شود. این شرکت به این دلیل که در ماه دسامبر به نفت نیاز دارد و نگران است قیمت قبل از این‌که شرکت به خرید نیاز داشته باشد افزایش می‌یابد. خرید قرارداد آتی نفت ریسک شرکت را برطرف می‌کند زیرا فروشنده طرف قرارداد موظف است پس از انقضا قرارداد، نفت را با قیمت ۶۲.۲۲ دلار در هر بشکه به شرکت A تحویل دهد. فرض کنید قیمت نفت تا ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ به ۸۰ دلار در هر بشکه افزایش یابد. شرکت A می تواند تحویل روغن را از فروشنده قرارداد آتی بپذیرد، اما اگر دیگر نیازی به روغن نداشته باشد، می‌تواند موضوع قرارداد را قبل ازتاریخ انقضا نیز بفروشد و سود را حفظ کند.

در این مثال، این احتمال وجود دارد که هم خریدار آینده و هم فروشنده در معرض خطر ریسک‌پذیری قرار داشته باشند. اگرشرکت A در آینده به نفت احتیاج داشت و می خواست خطر افزایش قیمت در ماه دسامبر را با موقعیت طولانی در قرارداد آتی نفت جبران کند، فروشنده می‌تواند یک شرکت نفتی باشد که نگران کاهش قیمت نفت است و می خواهد با فروش یا ” کوتاه کردن” قرارداد آتی که قیمت آن را در ماه دسامبر تعیین می‌کند، این خطر را از بین ببرد. همچنین ممکن است فروشنده یا خریدار ( یا هر دو) طرف‌های آتی نفت، دلالان با نظر مخالف در مورد قیمت نفت ماه دسامبر باشند. اگر طرف های درگیر در قرارداد آتی دلالان بودند، بعید است که هر یک از آن‌ها بخواهند مقدمات تحویل چندین بشکه نفت خام را فراهم کنند. دلالان می‌توانند با بستن (خنثی کردن) قرارداد خود قبل از انقضا تاریخ قرارداد، به تعهد خود در خرید یا تحویل کالای اساسی پایان دهند.

به عنوان مثال، قرارداد آتی معاملات نفت West Texas Intermediate در CME نشان دهنده ۱۰۰۰ بشکه نفت است. اگر قیمت نفت از ۶۲.۲۲ دلار به ۸۰ دلار در هر بشکه برسد، معامله گر با موقعیت طولانی در قرارداد آتی ۱۷۷۸۰ دلار (۱۰۰۰X = 17780 دلار) سود کسب می کرد. معامله گر با موقعیت کوتاه در قرارداد ۱۷۷۸۰ دلار ضرر خواهد داشت.

تمام قراردادهای آتی با تحویل دارایی اساسی در انقضا تسویه نمی شوند. بسیاری از مشتقات بصورت نقدی تسویه می شوند، این بدان معنی است که سود یا زیان در تجارت صرفاً یک جریان نقدی حسابداری به حساب کارگزاری تاجر است. قراردادهای آتی که به صورت نقدی تسویه می‌شوند شامل بسیاری از معاملات آتی نرخ بهره، معاملات آتی شاخص سهام و سایر ابزارهای غیرمعمول مانند آینده های نوسانات یا آتی های هواشناسی هستند.

قراردادهای رو به جلو

قراردادهای فوروارد مشابه قراردادهای آتی هستند، اما در بورس معامله نمی‌شوند ، فقط فرابورس می‌شوند. هنگامی که یک قرارداد فوروارد ایجاد می شود، خریدار و فروشنده ممکن است شرایط، اندازه و روند تسویه حساب برای مشتقه را سفارشی کرده باشند. به عنوان محصولات فرابورس، قراردادهای پیش رو درجه بالاتری از خطر طرف مقابل را برای خریداران و فروشندگان به همراه دارند. خطرات طرف مقابل نوعی خطر اعتباری است به این دلیل که خریدار یا فروشنده قادر به انجام تعهدات مشخص شده در قرارداد نیست. اگر یکی از طرفین قرارداد ورشکسته شود، ممکن است طرف دیگر رجوع نکند و ارزش موقعیت خود را از دست بدهد. طرفین در یک قرارداد رو به جلو پس از ایجاد، می توانند موقعیت خود را با سایر طرفین جبران کنند، که می‌تواند با درگیر شدن معامله گران بیشتر در همان قرارداد، احتمال خطرات طرف مقابل را افزایش دهد.

مزایای مشتقات

همانطور که مثال‌های بالا نشان می‌دهد، مشتقات می‌توانند ابزاری مفید برای مشاغل و سرمایه‌گذاران باشند. آن‌ها راهی برای قفل کردن قیمت‌ها، جلوگیری از حرکات نامطلوب نرخ ها و کاهش خطرات – اغلب با هزینه محدود – فراهم می‌کنند. علاوه بر این ، مشتقات را اغلب می توان با حاشیه (یعنی با وجوه قرض گرفته شده) خریداری کرد که این امر حتی از هزینه کمتری نیز برخوردار است.

معایب مشتقات

از نظر منفی، ارزش‌گذاری مشتقات دشوار است زیرا براساس قیمت دارایی دیگر است. خطرات مشتقات فرابورس شامل ریسک‌های طرف مقابل است که پیش بینی یا ارزش گذاری آن‌ها نیز دشوار است. اکثر مشتقات نیز به تغییر در مقدار زمان انقضا، هزینه نگهداری دارایی اساسی و نرخ بهره حساس هستند. این متغیرها تطابق کامل ارزش یک مشتق با دارایی اساسی را دشوار می‌کند. همچنین، از آنجا که خود مشتق فاقد ارزش ذاتی است (ارزش آن فقط از دارایی اساسی حاصل می‌شود) در برابر احساسات بازار و ریسک بازار آسیب پذیر است. این امکان وجود دارد که عوامل عرضه و تقاضا بدون توجه به آنچه در قیمت دارایی اساسی اتفاق می‌افتد، باعث افزایش و کاهش قیمت یک مشتقه و نقدینگی آن شوند. سرانجام، مشتقات معمولاً ابزارهای اهرمی هستند و از هر دو روش با استفاده از کاهش اهرم استفاده می‌شود. گرچه می‌تواند نرخ بازده را افزایش دهد اما باعث می شود که ضررها با سرعت بیشتری افزایش یابد.

قرار داد حق فروش چیست؟

قرارداد فروش قراردادی است بین خریدار و فروشنده که شامل فروش و تحویل کالا، اوراق بهادار و سایر اموال شخصی است. در ایالات‌متحده، قراردادهای فروش داخلی توسط قانون تجارت یکنواخت اداره می‌شود. قراردادهای فروش بین‌المللی تحت کنوانسیون سازمان ملل در مورد قراردادهای فروش بین المللی کالا (CISG) است که به آن کنوانسیون فروش وین نیز می‌گویند. طبق ماده UUC2، قرارداد فروش کالاهای بیش از ۵۰۰ دلار برای اجرای آن باید کتبی باشد (UCC 2-201). فروش اوراق بهادار یک مورد خاص است که در ماده ۸ (UCC 8-319) پوشش داده شده است. برای قابل اجرا بودن قرارداد فروش اوراق بهادار باید صرف نظر از مبلغ مربوط به آن مکتوب باشد. برای فروش سایر اموال شخصی، حداقل ۵۰۰۰ دلار باید قبل از انعقاد کتبی قرارداد اجرایی درگیر شود. در غیر این صورت، توافق شفاهی به عنوان یک قرارداد الزام آور قابل اجرا است.

چگونه می‌توانم قرارداد فروش بنویسم؟

• قرارداد را عنوان کنید و مقدمه ای بنویسید.
• قسمت اطلاعات تماس را بنویسید.
• معامله را شرح دهید.
• قسمت انتظارات خریدار را بنویسید.
• قسمت انتظارات فروشنده را تکمیل کنید.
• بخش تأییدیه یا بخشی را که هر دو طرف در آن امضا می‌کنند ارائه دهید.

سخن آخر

قرارداد فروش یک معامله بین خریدار و فروشنده را برای اهداف قانونی و نگهداری سوابق ثبت می‌کند. قراردادها را می‌توان نوشت، اما هر خریدار که هزینه کالا یا خدمات را در محل پرداخت می‌کند، به طور خودکار با شرایط قرارداد فروش موافقت می‌کند. حال که با قراردادهای اختیار معامله و قرارداد مشتقه و… آشنا شدید یک گام بزرگ دیگر در آموزش بورس برداشته‌اید. نظر شما در خصوص این قراردادها چیست؟ سوالات، نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

برای یادگیری “ابزار مشتقه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

اختیار معامله در مقابل معاملات آتی

اختیار معامله (Crypto Options) و معاملات آتی (Crypto Futures) ابزارهای فوق العاده مفیدی برای معامله گران ارزهای دیجیتال هستند و در آینده محبوب تر نیز می شوند. در واقع، مجموع حجم معاملات بیت کوین و اتریوم در سال گذشته به 387 میلیارد دلار رسید. اما اختیار معامله در مقابل معاملات آتی ارزهای دیجیتال چه شباهت ها و تفاوت هایی دارند و چگونه کار می کنند؟ این مطلب به بررسی و پاسخ این سوالات و موارد دیگر می پردازد. همچنین توضیح مفصل و کاملی از اختیار معامله و معاملات آتی‌، نحوه کار آنها و تفاوت‌های بین آنها را ارائه می‌دهد.

توضیح مختصری از اختیار معامله در مقابل معاملات آتی

اختیار معامله و معاملات آتی، محصولات مالی هستند که معامله گران از آنها برای ایجاد سود یا محافظت از سرمایه گذاری خود در برابر نوسانات بازار استفاده می کنند. برای آشنایی بیشتر اختیار معامله در مقابل معاملات آتی و مقایسه این دو به شباهت و تفاوت های هرکدام به صورت مختصر اشاره می کنیم. سپس هرکدام را به تفصیل توضیح می دهیم.

شباهت های اختیار معامله و معاملات آتی ارزهای دیجیتال

در مقایسه اختیار معامله و معاملات آتی باید گفت هر دو جزئی از بازار مشتقه هستند، به این معنی که ارزش خود را از دارایی‌های زیربنایی مانند سهام، کالاها یا ارزهای دیجیتال به دست می‌آورند.

با این حال، نه اختیار معامله و نه قراردادهای آتی به شما مالکیت بر دارایی پایه نمی‌دهند که در واقع یک مزیت محسوب می‌شود زیرا می‌توانید از نوسانات قیمت در بازارهای کریپتو بدون خرید هیچ ارز دیجیتالی سود ببرید.

در حالی که اختیار معامله و قراردادهای آتی شباهت‌های زیادی دارند اما از چندین جهت مهم نیز با هم تفاوت دارند. اختیار معامله در مقابل معاملات آتی چه تفاوتی دارد؟

تفاوت اختیار معامله و معاملات آتی در ارزهای دیجیتال

اختیار معامله به شما امکان (البته نه به صورت یک الزام) خرید یا فروش یک ارز دیجیتال با قیمت از پیش توافق شده قبل از یک تاریخ مشخص را می دهد. در ازای این تضمین، هنگام خرید قرارداد باید حق بیمه پرداخت کنید.

از سوی دیگر، قراردادهای آتی، شما را ملزم به خرید یا فروش یک ارز دیجیتال با قیمت توافقی در زمان پایان قرارداد می کنند. با این حال، در آنها شما نیازی به پرداخت حق بیمه ندارید.

در مقایسه اختیار معامله در مقابل معاملات آتی باید بدانید که اختیار معامله نسبتاً کم خطرتر در نظر گرفته می‌شوند زیرا همانطور که از نام آن پیداست، فقط «اختیار» خرید یا فروش دارید و نه تعهد.

بررسی عمیق تر اختیار معامله و معاملات آتی در ارزهای دیجیتال

هم اختیار معامله و هم قراردادهای آتی راهی مفید برای معامله‌گران فراهم می‌کنند تا نقاط منفی خود را پوشش دهند و در برابر نوسانات بالاتر از میانگین موجود در بازارهای ارزهای دیجیتال محافظت کنند.

اختیار معامله (Crypto Options) و قراردادهای آتی (Crypto Futures) تا حدودی شبیه به هم هستند اما اگر قصد استفاده از هر یک از آنها را دارید، مهم است که دقیقاً بدانید اختیار معامله در مقابل معاملات آتی چه تفاوتی دارند و چه زمانی باید از هر یک استفاده کنید. بیایید با بررسی عمیق اختیار معامله شروع کنیم.

اختیار معامله یا option trades چیست؟

در موضوع اختیار معامله در مقابل معاملات آتی باید ببینیم اختیار معامله یا معاملات آپشن دقیقا چیست؟ اختیار معامله قراردادهای مشتقه ای هستند که به خریدار این حق را می دهند که قبل از تاریخ انقضای توافق شده، دارایی را به قیمت تعیین شده بخرد یا بفروشد. وقتی معامله ای را به صورت اختیار معامله برای خرید یک ارز دیجیتال یا فروش آن انجام می دهید، مالک خود رمزارز نیستید. به این ترتیب، آپشن ها به شما این امکان را می‌دهند که تقریباً در معرض هر ارز دیجیتالی بدون خرید واقعی آن قرار بگیرید.

اختیار معامله ها یک تاریخ انقضا دارند: نقطه‌ای را که قرارداد باید در آن انجام شود و یک قیمت تعیین می‌کند: قیمتی را تعیین می‌کند که قبل از انقضای تاریخ، اختیار خرید یا فروش دارایی را تعیین می‌کند.

معاملات اختیار معامله به دو سبک متمایز ارائه می‌شوند: آمریکایی، که در آن می‌توانید قرارداد را در هر نقطه‌ای قبل از انقضاء آن اعمال کنید، یا اروپایی، که می‌توانید آن را فقط در لحظه انقضا اجرا کنید. اینکه برای هر معامله ای به کدام سبک اختیار معامله نیاز دارید بیشتر به میزان ریسکی که مایل به پذیرش آن هستید و میزان اطمینان شما در مورد جهت بازار بستگی دارد.

بسته به اینکه معتقدید ارزش دارایی افزایش یا کاهش پیدا می کند، به کال (call) یا خرید نیاز دارید.

اختیار معامله به صورت call به شما این امکان را می دهد تا قبل از انقضای قرارداد، دارایی پایه را با قیمت معینی خریداری کنید. این معاملات زمانی سودآور هستند که بازار صعودی باشد اما از شما در برابر نوسانات محافظت نمی کنند.

از طرف دیگر، اختیار معامله قراردادی (put option) به شما اجازه می‌دهد تا زمانی که قرارداد پایان می‌یابد، دارایی را به قیمت توافقی بفروشید. این نوع معامله به شما امکان می دهد یک دارایی را با قیمتی زودتر و بالاتر بفروشید و در هنگام نوسانات بازار، در پول شما صرفه جویی می کند.

جهت آشنایی با معاملات OTC بر روی لینک کلیک کنید.

هر زمان که اختیار معامله ای را خریداری می کنید، باید حق بیمه بپردازید. اگر این حق بیمه را قبل از انقضا استفاده نکنید، از دست خواهید داد. قیمت حق بیمه بسته به مدت زمان باقیمانده از قرارداد، نوسانات دارایی پایه و قیمت فعلی دارایی متفاوت خواهد بود.

اختیار معامله چگونه در عمل کار می کنند؟

در اینجا یک مثال برای نشان دادن نحوه کار اختیار معامله آورده شده است.

بیایید تصور کنیم که یک اختیار معامله call اتریوم را با قیمت 3000 دلار خریداری می‌کنید که در 90 روز منقضی می‌شود، با حق بیمه 300 دلاری. این آپشن به شما امکان می دهد تا در نود روز آینده، اتریوم را با قیمت 3000 دلار خریداری کنید. اگر قیمت اتریوم به 4000 دلار افزایش یابد، می توانید قرارداد را اجرا کنید و سود 1000 دلاری خود را منهای حق بیمه 300 دلاری بگیرید.

اگر قیمت اتریوم به کمتر از 3000 دلار کاهش یابد، پرداخت حق بیمه 300 دلاری خود را از دست خواهید داد اما نیازی به خرید اتریوم کمتر از ارزش واقعی آن ندارید، بنابراین حداکثر ضرر شما حق بیمه ای است که پرداخت کرده اید، یعنی 300 دلار.

در عوض، فرض کنید یک اختیار معامله قراردادی (put) اتریوم 90 روزه خریداری کرده اید، باز هم با قیمت 3000 دلار با حق بیمه 300 دلاری. در این صورت، می‌توانید اتریوم را در نود روز آینده به قیمت 3000 دلار بفروشید.

اگر قیمت اتریوم به 4000 دلار افزایش یابد، از اختیار خود استفاده نمی‌کنید زیرا انجام این کار 1000 دلار ضرر خواهد داشت. در عوض، شما فقط اجازه می دهید این آپشن منقضی شود و حق بیمه 300 دلاری را از دست بدهید.

با این حال، اگر بازارها کاهش یابد و اتریوم به 1500 دلار کاهش یابد، اختیار معامله فروش به شما این امکان را می دهد که اتریوم را به قیمت 3000 دلار بفروشید و به شما کمک می کند تا برخی از ضررها را پوشش دهید.

فروش اختیار معامله

تا اینجا ما فقط در مورد اختیار معامله خرید اشاره کرده ایم. با این حال، می‌توانید این نوع معاملات را حتی بفروشید که به عنوان یک options writer نیز شناخته می‌شود و حق بیمه پرداختی توسط خریداران را دریافت کنید.

باید به یاد داشته باشید که اکثر فروشندگان اختیار معامله، حداقل مقداری از دارایی اساسی را دارند که ارزش اختیارات خود را از آن کسب می کنند که اگر بازارها در جهت اشتباه حرکت کنند، از آن استفاده نمایند.

با این حال، زمانی که یک فروشنده اختیار معامله، مالک هیچ یک از دارایی‌های اساسی نباشد، آپشنی را ایجاد می‌کند که به آن یک اختیار معامله " uncovered یا پوشش داده نشده" یا " naked یا پوشش داده شده می‌گویند که تجارت بسیار پرخطری در نظر گرفته می‌شود.

اختیار معامله پوشش داده شده یا naked چیست؟

فروش اختیار معامله غیرمجاز به شما امکان می‌دهد بدون سرمایه‌گذاری، مقدار قابل توجهی سود ببرید اما باز هم، انجام این کار یک سرمایه‌گذاری بسیار پرخطر در نظر گرفته می‌شود. از لحاظ نظری هیچ محدودیتی برای افزایش قیمت یک کریپتو وجود ندارد، به این معنی که ریسک شما از فروش اختیار معامله فروش غیرمحدود نیز به طور بالقوه نامحدود است. به طور معمول، کارگزاران اختیار معامله از شما می‌خواهند قبل از اینکه بتوانید آپشن ها را بفروشید، مقدار معینی وثیقه (که به عنوان حاشیه اختیار معامله شناخته می‌شود) ارسال کنید.

برای توضیح بیشتر، در اینجا یک مثال از naked در مقابل uncovered آورده شده است.

فرض کنید شما یک اختیار معامله (call) 90 روزه برای بیت کوین را به قیمت 30,000 دلار می فروشید که لازم است بیت کوین را بدون توجه به افزایش قیمت آن با آن قیمت بفروشید.

اگر قیمت بیت کوین در روز به 40,000 دلار برسد، باید بیت کوین را با 33 درصد حق بیمه بخرید و سپس آن را به هر کسی که گزینه شما را به قیمت 30,000 دلار خریداری کرده است بفروشید و در انواع سبک اعمال اختیار معامله این فرآیند 10,000 دلار از دست بدهید.

در حالی که اگر قبل از فروش اختیار معامله خود، خود را با خرید بیت کوین به قیمت 30,000 دلار (یا کمتر) پوشش می دادید، نیازی به خرید بیت کوین با قیمت بالاتر ندارید. همچنین اگر بیت کوین بیشتری نسبت به آنچه که اختیار معامله شما برای فروش آن نیاز داشت، در اختیار داشتید، می توانستید از افزایش قیمت بیت کوین سود ببرید.

معاملات آتی کریپتو چیست؟

در ادامه توضیح اختیار معامله در مقابل معاملات آتی به تعریف قرادادهای آتی می رسیم. قراردادهای آتی به شما این امکان را می دهد که یک دارایی خاص را در تاریخ بعدی با قیمت از پیش تعیین شده بخرید یا بفروشید. این نوع معاملات برای هموار کردن نوسانات قیمت در بازارهای مواد غذایی و کشاورزی با اجازه دادن به کشاورزان برای خرید محصولات یا بذر از قبل با قیمت توافقی اختراع شدند.

مشابه قراردادهای اختیار معامله که به بررسی آنها پرداختیم، قراردادهای آتی به یک دارایی زیربنایی مانند کالاها، سهام یا ارزهای دیجیتال مرتبط هستند و از آنها ارزش استخراج می کنند. همچنین مانند اختیار معامله، به شما اجازه می‌دهند در معرض یک ارز دیجیتال بدون خرید واقعی آن قرار بگیرید.

با این حال، هر زمان که دو طرف قرارداد آتی منعقد کنند، دارایی پایه باید با انقضای قرارداد خریداری یا فروخته شود. این تعهد است که باعث می شود معاملات آتی به طور ذاتی ریسک بیشتری نسبت به معاملات اختیار معامله داشته باشد.

تفاوت بین خرید و فروش آتی چیست؟

وقتی قرارداد آتی را می فروشید، موظف هستید دارایی را به قیمت توافقی در تاریخ معینی بفروشید. بنابراین هنگامی که بازار کاهش می یابد، هر کسی که معامله آتی یا فیوچرز شما را خریده است، قانوناً موظف است هر زمان که قرارداد منقضی شود، دارایی را از شما بخرد.

هر زمان که یک قرارداد آتی خریداری می کنید، قیمت را از قبل قفل می کنید. این کار به شما امکان می‌دهد در صورت رشد بازار سود کنید، زیرا دارایی زیربنایی را با قیمتی کمتر از ارزش آن می‌خرید و سپس آن را برای سود به فروش می‌رسانید.

همچنین، هنگام خرید قرارداد آتی، لازم نیست کل ارزش قرارداد را به اشتراک بگذارید. در عوض می توانید درصدی از ارزش مورد نیاز برای اجرای قرارداد را نگه دارید که به آن معامله در حاشیه (مارجین) می گویند.

با این حال، انواع سبک اعمال اختیار معامله اگر ارزش دارایی‌ای که قرارداد آتی شما بر آن استوار است کاهش یابد، صرافی که قرارداد خود را از آن خریداری کرده‌اید، ممکن است چیزی را که مارجین کال نامیده می‌شود صادر کند. اگر مارجین کال دریافت کردید، باید پول بیشتری را به عنوان وثیقه ارسال کنید یا خطر فسخ قرارداد خود را دارید.

همانطور که می بینید، با الزام شما به خرید یا فروش یک دارایی، معاملات آتی ذاتا ریسک بیشتری نسبت به اختیار معامله دارند. اما نکته مثبت این است که برای صدور قرارداد آتی نیازی به پرداخت حق بیمه یا کارمزد از قبل ندارید، بنابراین می توانید بدون پرداخت هیچ پولی به سود خود برسید.

بیایید به یک مثال نگاه کنیم تا ببینیم آینده چگونه کار می کند.

قراردادهای آتی در عمل چگونه کار می کنند؟

بیایید تصور کنیم بیت کوین در 30,000 دلار است و شما می خواهید یک قرارداد آتی بخرید تا از حرکت قیمت مورد انتظار سود انواع سبک اعمال اختیار معامله ببرید.

اگر فکر می‌کنید قیمت بیت‌کوین افزایش می‌یابد، می‌توانید قرارداد آتی را با قیمت 30,000 دلار بخرید که شما را ملزم به خرید بیت‌کوین با قیمت 30,000 دلار می‌کند.

بنابراین اگر قیمت بیت کوین در زمان پایان قرارداد به 35,000 دلار افزایش یافت، می توانید یک بیت کوین را به قیمت 30,000 دلار بخرید و بلافاصله آن را به قیمت 35000 دلار بفروشید و 5000 دلار سود کنید.

حالا بیایید تصور کنیم که شما صاحب یک بیت کوین هستید، اما معتقدید قیمت آن ممکن است کاهش یابد. در این صورت، شما می توانید بیت کوین آتی را با قیمت 30,000 دلار بفروشید، که به خریدار آن ملزم می شود هر زمان که قرارداد منقضی شود، 30,000 دلار برای یک بیت کوین شما به شما بپردازد.

بنابراین اگر قیمت به مثلاً 20,000 دلار کاهش می یافت، خود را از ضرر 10,000 دلاری نجات می دهید. با این حال، اگر قیمت به 40,000 دلار افزایش یابد، باید بیت کوین خود را 10,000 دلار کمتر از ارزش آن بفروشید.

اختیار معامله جواهر بازار سرمایه

موجب ایجاد صف های خرید و فروشی شده که منجربه به دام افتادن نقدینگی افراد در سهم ها می شود.

اما بازار بورس ایران روی دیگری نیز دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته و از دید بسیاری از سرمایه گذاران همچنان پنهان مانده است

از این رو میتوان نام جواهر بازار سرمایه را بر آن گذاشت.

بازار اختیار معامله :

این بازار دو طرفه و بدون محدودی دامنه نوسان امکان کسب سود از صعود و نزول سهام را برای سرمایه گذاران خود فراهم میکند .

علاوه بر این سهامداران فعال در این بازار میتوانند با به کار بردن استراتژی هایی خاص در کنار خرید همزمان سهم

از دارایی خود در مقابل نوسانات منفی بازار حمایت کنند.

برای آشنایی بیشتر با این بازار جذاب در ادامه مقاله با شما خواهیم بود.

اختیار معامله نوعی از اوراق مشتقه است :

یکی از پرکاربرد ترین انواع اوراق مشتقه اوراق اختیارهای معامله است.

اوراق مشتقه یکی از انواع اوراق بهادار است که ارزش آن وابسته به ارزش یک دارایی پایه یا گروهی از دارایی‌هاییست

که از دارایی پایه مشتق میشنود.

در واقع مشتقه قراردادی بر اساس دارایی پایه است که ارزش آن با توجه به قیمت و نوسانات قیمتی دارایی پایه مشخص میشود

که در بازار سرمایه از آن برای کاهش یا انتقال ریسک سرمایه گذاری و افزایش قدرت نقدشوندگی و برنامه‌ریزی‌های بلند مدت

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد

که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص بخرد یا بفروشد.

چنانکه از تعریف قرارداد اختیار معامله پیداست، دارنده قرارداد (خریدار) در اعمال حق خود مختار است و به عبارت دیگر هیچ تعهد و

الزامی ندارد و در صورت صرف نظر وی از اجرای قرارداد، مبلغی را که در ازای این حق، پرداخته است از دست میدهد.

از طرف دیگر فروشنده در صورت خواست خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است .برای جلوگیری از امتناع فرو شنده اوراق

از انجام قرارداد، فرو شنده ضمن قرارداد متعهد می شود مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار دهد

و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله، آن را تعدیل کند.

انواع معاملات اختیار معامله :

به طور کلی 2 نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد:

مهمترین نکته در این نوع قرار داد ها کلمه “اختیار” می باشد.

یک اختیار خرید در واقع این حق (و نه الزام) را به دارنده آن میدهد،که دارایی موضوع قرارداد را با قیمتی معین و

در تاریخی مشخص (یا قبل از آن)، خریداری نماید.

به همین ترتیب، یک اختیار فروش به دارنده آن این حق را میدهد، که دارایی موضوع قرارداد را با قیمتی معین و

در تاریخی مشخص( و یا قبل از آن) بفروشد.

بندها و ویژگی‌های قرارداد اختیار معامله چیست؟

توجه داشته باشید که اختیار معامله یا آپشن ، سهم نیست بلکه قرارداد است و تمام ویژگی های یک قرارداد

که مابین 2 نفر بسته می شود را داراست.

وقتی با کسی قراردادی می‌بندید، قراردادتان چند بند دارد. آن بندها ویژگی‌های قرارداد بین شما دو نفر را مشخص می‌کند.

هر قرارداد آپشنی ۳ بند (سه ویژگی) اصلی دارد:

تاریخی که یک قرارداد اختیار معامله در آن به پایان میرسد و طرفین در این تاریخ باید بر اساس تعهداتشان به وظایف خود

حجمی از دارایی پایه که طی یک قرارداد باید تحویل داده شو .به عبارت دیگر، مقدار استاندارد شده دارایی پایه را به اصطلاح

اندازه قرارداد گویند.

قیمتی که در قرارداد مشخص شده تا درموقع سررسید معامله بر مبنای آن انجام شود.

تفاوتی ندارد که قرارد شما از نوع «اختیارِ خرید (Call Option) یا اختیارِ فروش (Put Option) باشد در هر صورت این ۳ بند را

اختیار فروش یا (Put Option) :

اگر نوع قرارداد مابین ما «اختیارِ فروش» باشد، متن قراردادمان می‌تواند اینطور باشد:

بسم الله رحمن رحیم

قرارداد اختیار فروش

اینجانب، آقای ……، بعنوان عرضه کننده این قرارداد، به آقا/خانم ….. اختیارِ فروختن فلان دارایی

(سهم خودرو،زعفران، پسته، گوجه، سهام یک شرکت، اتومبیل، خانه)

به اینجانب، در تاریخ …. به تعداد …. و به قیمت …..را می‌دهم.

امضا و اثر انگشت

در تاریخ سررسید قرارداد، شما اختیار دارید آن تعداد دارایی را به آن قیمت،به من بفروشید (یا نفروشید)،

اگر بخواهید بفروشید، طبق قرارداد من «مجبورم» بخرم!

اختیار خرید یا (Call Option) :

حالا اگر نوع قرارداد مابین ما «اختیارِ خرید» باشد، متن قراردادمان می‌تواند اینطور باشد:

بسم الله رحمن رحیم

قرارداد اختیار خرید

اینجانب آقای ……، بعنوان عرضه کننده این قرارداد، به آقا/خانم ….. اختیارِ خریدن فلان دارایی

(سهم خودرو،زعفران، پسته، گوجه، سهام یک شرکت، ماشین، خانه)

از اینجانب، در تاریخ …. به تعداد ….. و به قیمت …. را می‌دهم.

امضا و اثر انگشت

در تاریخ سررسید قرارداد، شما اختیار دارید آن تعداد دارایی را از من، به آن قیمت بخرید یا نخرید،

اگر بخواهید بخرید طبق قرارداد من «مجبورم» به شما بفروشم!

اختیار معامله قراردادی به سود هر دو طرف!!

خب حالا ممکن است پیش خودتان فکر کنید چرا من باید چنین قرارداد بد و جانبدارانه‌ای به شما عرضه کنم؟

چرا آنرا به شما پیشنهاد می‌دهم؟ این قرارداد که کاملا به ضرر من است!

توجه داشته باشید برای اینکه بتوانید چنین قراردادی را با من ببندید باید مقداری پول به من بدهید.

این پول، هزینه ایست که برای بستن قرارداد پرداخت میکنید که بر اساس عرضه و تقاضا در بازار مشخص می‌شود،

هر کس حاضر باشد وجه بیشتری بابت بستن قرارداد بپردازد، طبیعتاً قرارداد با او بسته خواهد شد .

به قیمت یا هزینه بستن قرارداد، که خریدار به فروشنده پرداخت میکند صرف یا وجه پرمیوم قرارداد می‌گویند.

توجه داشته باشید که متن قرارداد بالا صرفا مثالی بود برای واضح تر شدن موضوع و در معاملات آنلاین شما نیازی به پر کردن

متنی شبیه به متن های قرارداد بالا ندارید بلکه خرید و فروش قرارداد ها شبیه به خرید و فروش سهام در تابلو انجام میشود

البته بدون دامنه نوسان!

برای روشن تر شدن موضوع مثال واقعی زیر را با هم بررسی میکینم.

قرارداد اختیار خریدی با مشخصات زیر عرضه شود:

نوع قرارداد: اختیار خرید

دارایی پایه: سهم فولاد

اندازه قرارداد: 1000 عدد

قیمت اعمال: 3000 تومان

تاریخ اعمال یا سررسید: 29 اسفند 99

اگر شما پیش بینی کنید که در تاریخ سررسید قیمت دارای پایه از 3000 تومان بیشتر باشد مثلا به 4000 تومان برسد

میتوانید با پرداخت مبلغی که به آن پرمیوم میگویند به عنوان خریدار وارد این قرارداد شده و در تاریخ سررسید

از حق اعمال خود استفاده کنید و هر برگه سهم فولاد را با پرداخت 3000 تومان به فروشنده از او بخرید و در بازار 4000 تومان

در صورتی هم که بازار خلاف جهت پیش بینی شما پیش رفت این اختیار را دارید که قرارداد را اعمال نکنید در این صورت

شما فقط مبلغی که برای خرید قرارداد در ابتدا پرداخت کرده بودید را از دست میدهید که بسیار ناچیز است.

خـلاصـه:

در این مقاله با مفاهیم اولیه اختیار معامله آشنا شدیم و دانستیم که اختیار معامله یکی از انواع اوراق مشتقه است

و قراردادیست که خریدار آن با پرداخت مبلغی(وجه پرمیوم) به فروشنده ، حق خرید (در اختیار خرید) یا فروش (در اختیار فروش)

دارایی پایه با قیمت اعمال در تاریخ سررسید را بدست خواهد آورد.

در مقاله بعدی در ارتباط با مفاهیم اساسی اختیار خرید و اختیار فروش صحبت خواهیم کرد و تفاوت این دو نوع قرارداد را

بیشتر مورد بررسی قرار خواهیم داد.

چنانچه قصد فعالیت در بازار آپشن را دارید، اولین قدم آموزش دریافت کد معاملاتی آپشن میباشد.