آموزش opensea | دریای پهناور خرید و فروش NFT ها
شاید تا سال گذشته تصور نمیکردیم که یک عبارت سه حرفی به نام NFT، بیشتر از واژه Cryptocurrency در گوگل جستوجو شود! افزون بر این، شاید فکر نمیکردیم که رپر محبوب یعنی Eminem، برای خرید یک NFT مبلغ ۴۵۰ هزار دلار بپردازد. (منبع) اگر ما هم بخواهیم وارد داستان خرید و فروش ان اف تی شویم باید به کجا مراجعه کنیم؟ سایت اوپن سی یکی از این بسترهاست.
با تشکر از دنیای غیرمتمرکز، این نوع از داراییها اکنون در اوج خود قرار دارند. حتی زمانی که کریپتوها در وضعیت قرمز به سر میبرند، NFTها به رکوردشکنی های پیاپی خود ادامه میدهند. در این نوشته به مفهوم NFT و معروفترین پلتفرم خرید و فروش و ساخت NFT میپردازیم.
مفهوم NFT چیست؟
در ابتدای متن به NFT خریداری شده توسط رپر مشهور یعنی امینم اشاره کردیم. در اینجا، امینم تنها کسی است که مالکیت این دارایی را بر عهده دارد. این بدین معناست که شخص دیگری نمیتواند ادعایی مبنی بر مالکیت آن NFT داشته باشد. اکنون از خود میپرسید که چگونه این عمل قابل شناسایی خواهد بود؟ اینجاست که بلاک چین وارد عمل میشود! این یعنی تاریخچه خرید و فروش ها و تاریخ ساخته شدن آن NFT و خریداران آن، همگی در بلاک چین ضبط شده اند. همین ویژگی، از دستکاری و ورود بازیگران بد به این بازار جلوگیری میکند.
مجموعه میمونهای خسته یا Bored Apes از پر سروصداترین ان اف تیهای فعلی
با توجه به توضیحات ارائه شده، احتمالا به یک شمای کلی از NFTها دست پیدا کردهاید. به طور کلی، None Fungible Tokens (به اختصار NFT)، دستهای از داراییهای دیجیتالی را تشکیل میدهند که بر کمیاب بودن آنها تاکید دارد. اگر بخواهیم این مفهوم را در تنها دو کلمه خلاصه کنیم، میتوانیم بگوییم: توکن غیرمثلی! برای آشنایی کامل با مفهوم NFTها و دلیل ارزشمند بودن این نوع از داراییها، این مقاله را در بلاگ پولنو از دست ندهید: NFT چیست و چرا ارزشمند است؟
سایت OpenSea چیست؟
پرسشهای بیشماری حول محور NFTها مطرح میشود. یکی از متداول ترین سوالات مورد بحث، به بسترهای مناسب برای خرید و فروش NFTها اختصاص دارد. در مقاله “از کجا NFT بخریم؟” 3 پلتفرم مهم خرید NFT را معرفی کردیم که یکی از آنها opensea بود.
امروز میخواهیم بزرگترین و از دیدگاه برخی، بهترین پلتفرم معاملاتی NFTها را مورد بررسی قرار دهیم. توجه شما را جلب میکنم به وبسایت بزرگ OpenSea!
اگر بخواهیم اوپن سی را به یکی از پدیدههای طبیعت تشبیه کنیم، یقینا دریا اولین مفهومی است که به ذهن ما خطور میکند. همانطور که از نام آن قابل حدس است، این پلتفرم وسعتی مانند یک دریای پهناور دارد.
برای شیرجه به درون این دریای عظیم، کافیست روی opensea.io کلیک کنید و برای یک سفر شگفت انگیز آماده شوید. اوپن سی یک پلتفرم ساخت، خرید و فروش NFT است. از سال گذشته تا کنون، اپن سی همواره در بیشتر اخبار مربوط به داراییهای دیجیتالی حاضر بوده و رشدی برق آسا را به خود دیده است. شاید داغترین خبر مربوط به این وبسایت پرطرفدار در همین یک جمله خلاصه شود :«حجم معاملاتی اوپن سی از ۳.۵ میلیارد دلار فراتر رفت!».
چگونه از سایت اوپن سی NFT بخریم؟
به لطف تکنولوژی بلاک چین و دنیای غیرمتمرکز، بسیاری از امور با سهولت بیشتری انجام میپذیرند. یکی از این امور، همین خرید و فروش NFT ها است. برای انجام معامله در اوپن سی، تنها به یک کیف پول، ارز دیجیتال برای پرداخت بهای دارایی و گس فی شبکه و چند کلیک نیاز داریم!
اتصال کیف پول OpenSea
هنگامی که به صرافی های دیجیتالی پا میگذاریم، برای انجام تراکنشها نیاز داریم تا کیف پول خود را به آن پلتفرم متصل کنیم. در اوپن سی هم با چنین شرایطی مواجه هستیم. در گام اول، روی آیکون کیف پول کلیک کرده، و سپس wallet موردنظر خود را انتخاب میکنیم.
در اینجا، کیف پول متامسک بیشتر از هر کیف پول دیگری مورد استفاده قرار گرفته است. برای استفاده از این کیف پول و طریقه افزودن آن به مرورگر خود، این مقاله برای شما مفید خواهد بود: راهنمای افزودن متامسک به کروم و ساخت حساب کاربری
اوپن سی روی بلاک چین بزرگ اتریوم بنا شده و به همین دلیل، برای انجام معاملات به ارز اتر (ETH) نیاز خواهیم داشت.
انتخاب NFT
اکنون نوبت به آن رسیده که NFT دلخواهمان را انتخاب کنیم. در این مرحله، نیاز داریم تا به Marketplace وارد شویم و در پنل جستوجو، نام NFT یا مجموعه مدنظر خود را وارد کنیم. در اینجا از کالکشن محبوب BoredApe برای نمونه استفاده کردیم.
از مهم ترین خصوصیات این کالکشن محبوب، میتوان به تنوع بالای آن اشاره کرد. تعداد توکنهای NFT منحصر به فرد این کالکشن به ۱۰هزار توکن میرسد. بنابراین، شاید برای انتخاب و خرید NFT موردنظر خود مسیر سادهای را در پیش نداشته باشیم! علاوه بر این، وجود نامهای بزرگی چون جیمی فلن مجری مشهور و ستاره بسکتبال یعنی استفن کری، به پیشرفت روزافزون این کالکشن کمک شایانی پلتفرم اوپن سی(OpenSea) چیست؟ کرده است.
شیوههای خرید NFT
یکی دیگر از جذابیتهای تمام نشدنی اوپن سی، به شیوههای متفاوت خرید و فروش در این پلتفرم اختصاص دارد. در اینجا، خرید NFTها هم به صورت آنی و هم در قالب مزایده و پیشنهاد قیمت امکان پذیر هستند. برای خرید آنی با قیمت تعیین شده، لازم است که گزینه Buy now را انتخاب کنیم و با پرداخت بهای آن، به مالک جدید آن NFT تبدیل شویم. برای پرداخت NFT احتمالا نیاز به ارز اتر دارید قیمت اتریوم بسیار متغیر است. شما میتوانید از صفحه خرید اتریوم هم قیمت را بررسی کنید و هم خرید خود را انجام دهید.
اگر قصد داشته باشیم تا بر سر تصاحب NFT دلخواهمان با دیگر خریداران رقابت کنیم، این امکان را داریم تا با ارائه پیشنهاد موردنظر، به این ماراتن وارد شویم. برای این کار کافیست گزینه Make Offer را انتخاب کنیم و قیمت پیشنهادی خود را ارائه دهیم. در قسمت Price history، اطلاعات مربوط به گذشته قیمت NFT موردنظر موجود است که میتوان از آن بهره مند شد.
در این بخش، لازم است تا با قوانین OpenSea موافقت کرده و ارز موردنظر خود را انتخاب کنیم.
ساخت NFT در سایت OpenSea
دانستیم که Opensea اولین بازار معاملاتی گسترده NFTها است که رویکردی Peer-to-peer و بدون واسطه دارد. امّا این بدین معنا نیست که امکانات آن به خرید و فروش محدود شود. علاوه بر خرید و فروش، در اوپن سی این امکان وجود دارد که کاربران به (Mint) یا ساختن NFTها بپردازند.
اوپنسی از هر تراکنش فروشی که بر بستر آن انجام میپذیرد، سهمی را دریافت میکند. این یعنی NFTهای ساخته شده این پتانسیل را دارند تا خریداران زیادی داشته باشند. برخلاف پیچیدگی دنیای NFTها، ساختن آنها کار چندان دشواری نیست. تنها به کمی خلاقیت نیاز دارد. پس از بارش فکری و به کارگیری خلاقیت، کافیست طبق مراحل زیر پیش برویم.
ابتدا باید به صفحه اصلی اوپن سی بروید، و در گوشه بالای تصویر، گزینه Create را انتخاب کنید. البته، این گزینه در میان صفحه هم قابل رویت است.
سپس به بخش ساخت توکنهای NFT هدایت میشوید. این صفحه به ما اجازه میدهد تا فایل مورد نظر خود را اضافه کنیم و علاوه بر اضافه کردن توکن اختصاصی خود، با اضافه کردن توضیحات یا اسم مشخص، به شخصی سازی دارایی خود بپردازیم.
آیتم های مجاز در OpenSea
در ساختن NFT محدودیتی وجود ندارد. این یعنی انواع مختلف دارایی قابلیت این را دارند که به NFT تبدیل شوند. تصاویر ثبت شده از مناظر، آثار هنری چون نقاشیها یا فایلهای صوتی اعم از موسیقیهای گوشنواز و بسیاری از آیتمهای دیگر همگی صلاحیت تبدیل شدن به NFT را دارند. البته، در نظر داشته باشید که آنها را با فرمت و چارچوب OpenSea مطابقت دهید. به عنوان مثال، حجم فایلهای آپلود شده نباید از ۱۰۰ مگابایت فراتر برود.
اگر تمایل دارید تا در وبسایت خود پذیرای خریداران باشید، میتوانید در بخش External link آدرس سایت خود را وارد کنید.
پس از تکمیل مشخصات و شخصی سازی NFT خود، میتوانیم آیتم شخصیمان را در یکی از کالکشنهای موجود یا یک کالکشن جدید بارگذاری کنیم.
ناگفته نماند، که اوپن سی از بلاک چینهای مختلف پشتیبانی میکند. به عبارتی دیگر، سازندگان NFTها این امکان را دارند که شبکه موردنظر خود را هم انتخاب کنند. اتریوم، پالیگان و کلایتن بلاک چینهای تحت پشتیبانی این پلتفرم هستند. پشتیبانی از بلاک چین پالیگان نقش بسزایی را در کاهش کارمزد ایفا کرده است.
فروش NFT در سایت اوپن سی
پس از ساخت NFT، نوبت به آن رسیده که دارایی خودمان را بفروشیم و به درآمد برسیم. این فرایند بسیار ساده پیش میرود و تنها باید مراحل زیر را دنبال کنید.
ابتدا باید به پروفایل خود میرویم و NFT موردنظرمان را انتخاب میکنیم. درست همانند خرید، برای فروش NFTها هم روشهای مختلفی وجود دارد. در اوپن سی این امکان وجود دارد که توکنهای موردنظر خود را با قیمت ثابت به فروش برسانیم. برای انجام این کار، گزینه Set Price را انتخاب کرده و قیمت موردنظرمان را مشخص میکنیم. علاوه بر این، NFTها در قالب مزایده هم به فروش میرسند. در این روش، آیتم به فروش گذاشته شده به ارائه دهنده بالاترین پیشنهاد تعلق خواهد گرفت.
میزان کارمزد اعمال شده روی تراکنشها هم در تصویر بالا قابل مشاهده است. فراموش نکنید که حتی اگر قصد فروش NFTها را هم دارید، باز هم باز هم برای پرداخت گس فی به مقداری ETH نیاز خواهید داشت.
ایردراپ OpenSea
در سال ۲۰۲۱، کاربران اوپن سی تعطیلات شیرینی را پشت سر گذاشتند. در روز کریسمس، یک DAO (پلتفرم غیرمتمرکز مستقل) مربوط به NFTها به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. این DAO ایردراپ ویژهای را برای کاربران OpenSea تدارک دیده بود. این وبسایت OpenDAO نام داشت که باعث غافلگیری بسیاری از کابران شد. اوپن دائو ۵۰ درصد از کل بودجه خود را به کاربران فعال اوپن سی اختصاص داد.
در تاریخ ۲۳ دسامبر افراد واجد شرایط انتخاب شدند و در نهایت توکن SOS$ را به عنوان پاداش دریافت کردند. علاوه بر OpenDao، این احتمال وجود دارد که در آینده اوپن سی شخصا ایردراپی را برای کاربران وفادار خود درنظر بگیرد.
خالق اوپن سی کیست؟
تا سال ۲۰۱۷، تکنولوژی بلاک چین هنوز یک مفهوم ناشناخته به حساب میآمد. این یعنی تنها مخاطبان آن افرادی بودند که درباره این تکنولوژی اطلاعات زیادی داشتند. در همین حال، بازی Cryptokitties ظهور کرد و باعث افزایش شمار افرادی شد که با بلاک چین سر و کار دارند.
در انتهای سال ۲۰۱۷ و با تحت تاثیر قرار گرفتن از ایده بازی کریپتوکیتیز، Devin Finzer و Alex Atallah سعی کردند تا در دیسکورد با کاربران این بازی ارتباط برقرار کنند. در بیستمین روز از ماه دسامبر، نسخه بتای وبسایت OpenSea شروع به کار کرد. به بیانی دیگر، بزرگترین پلتفرم خرید و فروش NFTها در سال ۲۰۱۷ و بر پایه بلاک چین اتریوم متولد شد!
پس از گذشت ۵سال، همچنان OpenSea بر قله دنیای NFTها تکیه زده و با توجه به رشد فزاینده خود، شاید نتوان رقیبی جدی را برای آن در نظر داشت.
OpenSea در شبکههای اجتماعی
بدون شک باید قرن ۲۱ را عصر ارتباطات بنامیم. چرا که طی دو دهه گذشته، به طور روزانه شاهد پیشرفت ارتباطات و گسترش شبکههای اجتماعی بودهایم. با این تفاسیر، جای تعجبی ندارد اگر اوپن سی هم در سوشال مدیا فعال باشد. این پلتفرم در شبکههای اجتماعی هم به درخشش خود ادامه میدهد. فعالیت اوپن سی در فضای مجازی موجب شده تا بسیاری از آرتیستها آثار خود را به اشتراک بگذارند و کار خود را توسعه دهند.
در توییتر OpenSea میتوان به تازهترین اعلانات و اخبار دسترسی داشت و بیش از پیش در جریان این دنیای نامحدود قرار داشت. برای ارتباط گرفتن مسئولان این شبکه و آشنایی بیشتر با ساز و کار آن، اوپن سی را در لینکدین فراموش نکنید! در اینجا، امکان ارسال رزومه و تجربیات کاری به کادر اوپن سی فراهم است.
حساب رسمی اوپن سی در لینکدین
با توجه به حضور مستمر اوپن سی در شبکههای اجتماعی، میتوان آینده شگفت انگیزتری را برای آن متصور شد. شاید به همین خاطر است که از آن به عنوان یک پلتفرم بی حد و مرز یاد میکنیم!
کلام آخر
با رشد روزافزون NFTها، ضروری است که با پلتفرمهای خرید و فروش این نوع از داراییها بیشتر آشنا شویم. البته، باید در نظر داشته باشیم که توکنهای غیرمثلی هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارند. این یعنی همچنان فاصله زیادی داریم تا قله NFTها را فتح کنیم. از طرفی دیگر، NFTها هنوز به زمان زیادی نیاز دارند تا عیار واقعی آنها سنجیده شود. در نتیجه، شاید بهتر باشد که در مسیر رشد آن حرکت کنیم و به آینده آن خوشبین باشیم.✌
آنچه درباره opensea باید بدانید
با توجه به اینکه اوپن سی (Opensea) یک بازار در حوزه NFT محسوب میشود، بهتر است قبل از آشنایی با آن تعریف کوتاهی از NFT داشته باشیم. در سطح جهانی مردم ارزها و کالاهایی را که وجود خارجی ندارند، در طول شبانهروز معامله میکنند و درواقع تعامل با کالاها و ارزهای دیجیتال در حال تبدیلشدن به امری عادی است؛ زیرا در حال حاضر مردم بهطور چشمگیری امور زندگی خود را بهصورت آنلاین انجام میدهند. در روزهای اولیه پیدایش اینترنت مردم بهدنبال واردکردن دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتال بودند. این روزها نیز همهچیز درباره خلاقیتهای دیجیتالی مانند بازیها، الگوهای رفتاری خوب و… در حال تغییر است.
بهتازگی عدهای از فعالان در عرصه بلاک چین بیشتر از اینکه از عکس سلفی و واقعی برای پروفایل شبکههای اجتماعی خود استفاده کنند، از آواتارهای کارتونی مانند عکس با چشمهای لیزری استفاده میکنند که در نگاه وسیعتر تمام این شاخصها به آغاز متاورس اشاره میکند. متاورس فضای مجازی مشترکی است که همه ما با هم آن را ایجاد میکنیم و مالک آن هستیم. در دنیای متاورس NFT ها نقش مهمی بازی میکنند. NFT مخفف کلمه (Non Fungible Tokens) به معنی کالاهای دیجیتالی منحصربهفرد مانند آواتارها، زمینهای دیجیتالی، آثار هنری، عکسهای خاص و… است.
بازار NFT در مقایسه با دیگر بازارهای غیرمتمرکز مانند ارزهای دیجیتال نسبتاً جدید است و با توجه به قیمت چشمگیر NFT ها در این روزها، افراد عادی بیشتر به سمت این بازار روی آوردهاند و میخواهند خالق یک اثر هنری، کلکسیونر یا معاملهگر در این بازار باشند. ماهیت و روش خرید و فروش NFT کمی متفاوت است و بازار جداگانهای دارد که خوشبختانه با ظهور بازارهای مختص به این حوزه تا حدودی معاملات NFT ها آسان شده است. Opensea یکی از بهترین بازارچههای فعال NFT است که بنیانگذاران آن، این پلتفرم را اولین و بزرگترین بازار NFT در جهان میدانند.
Opensea چیست؟
اوپن سی درواقع یک بازار آنلاین مانند دیجی کالا در ایران یا eBay و آمازون در سطح بینالمللی عمل میکند؛ با این تفاوت که در بازارهای آنلاین مانند دیجی کالا شما جنس واقعی خریداری میکنید، ولی کاربران در Open Sea به خرید و فروش NFT یعنی همان کالاهای دیجیتالی میپردازند که این کالای دیجیتالی خریداریشده قابل لمس نیست. همانطور که پس از خرید هر کالایی در دنیای واقعی آن کالا به شما تعلق میگیرد، بعد از خرید یک NFT آن اثر بهطور کامل در اختیار شما قرار گرفته و متعلق به شما خواهد بود. در گذشته کاربران برای معاملهکردن NFT ها با مشکلاتی از جمله هزینه بالای کارمزد و پیچیدگی روند خرید و فروش مواجه بودند که با رونمایی از بازار اوپن سی این مشکل تا حد بسیار زیادی حل شد. اوپن سی یک بازار NFT همتا به همتاست که با توجه به رابط کاربری و طراحی بسیار ساده آن خرید، فروش و دسترسی به NFT ها را برای هرکسی آسان کرده است و به مجموعهداران (کلکسیونرها) اجازه میدهد مستقیم با یکدیگر معامله کنند.
در حقیقت اوپن سی بیشترین سهم جهان از NFT ها را برای فروش جمعآوری کرده که این امر آن را به بازاری واقعی برای کاربران خردهفروشی که NFT معامله میکنند تبدیل کرده است. این بازار یک سیستم فیلترینگ پیشرفته دارد که کاربران بتوانند NFT های کمیاب و ارزشمند را پیدا کنند. علاوه بر این با جمعآوری دادههای بازار خود، توانسته است با مرتبسازی براساس رتبهبندی (براساس حجم فروش) و فعالیت (جدیدترین فروشها) فرایند فیلترینگ را بسیار آسان کند. باید توجه داشت که با توجه به رویکرد غیرمتمرکز Opensea خطر جعل و کلاهبرداری در این پلتفرم بسیار محتمل است؛ برای مثال یک کلاهبردار میتواند تصویری از هنر شخص دیگری را کپی کند و آن را بهعنوان NFT خود در اوپن سی بفروشد؛ البته باید این نکته را نیز اضافه کرد که این مشکل تنها به پلتفرم Opensea مربوط نیست و تمام پلتفرمهای مختص خرید و فروش NFT این مشکل را دارند. بنیانگذاران بازار اوپن سی در مصاحبهای مدعی شدند این پلتفرم در حال کار روی روشی خودکار با هدف شناسایی کارهای جعلی است و ناظرانی دارد که پیشنهادها و کارهای مشکوک را بررسی میکنند.
در حقیقت opensea به شما اجازه خواهد داد NFT خود را بهراحتی و بدون هیچ تجربه قبلی ایجاد کنید و به فروش برسانید. برای شروع لازم است یک مجموعه NFT (برای مثال مجموعهای از نقاشیهای دیجیتالی خود) را بسازید و پس از انجام این کار اقدام به بارگذاری NFT در قالبهای موجود و پذیرفتهشده در این بازار کنید. در ادامه این مراحل را بهصورت قدم به قدم با تصاویر مربوط توضیح خواهیم داد. NFT ها میتوانند هر اثری اعم از آثار فیزیکی مانند (نقاشی) یا دیجیتالی (نقاشی دیجیتالی) در بلاک چین باشند که این موضوع گستردگی این بازار را نشان میدهد. شما میتوانید NFT ها را از میان هنرهای دیجیتالی، موسیقی، کارتهای تجاری، کلکسیونها، داراییهای ورزشی و حتی NFT های کاربردی مانند کارتهای عضویت انتخاب کنید.
بنیانگذاران اوپن سی (OpenSea)
اولین بازارچه خرید و فروش NFT با نام Opensea در سال ۲۰۱۸ شروع به فعالیت کرد و در سال ۲۰۲۱ با داغشدن بازار NFT ها بسیار شناخته شد و در حال حاضر کاربران بسیاری برای خرید و فروش NFT های خود از این بازارچه استفاده میکنند. الکس عطالله ۲۹ ساله و دوین فینزر ۳۱ ساله دو بنیانگذار این بازار و در آستانه تبدیلشدن به جدیدترین میلیاردرهای ارزهای دیجیتال هستند که در ادامه به معرفی این دو بنیانگذار میپردازیم.
الکس عطالله (Alex Atallah)
یکی از بنیانگذاران Opensea الکس عطالله است که از پدری کلمبیایی و مادری آمریکایی در کلرادو به دنیا آمد. الکس صفحات و مقالههای متفاوتی را برای مقایسه ویژگیهای هر چیزی از پرندگان گرفته تا مرورگرها تهیه میکرد. وی پس از فارغالتحصیلی از استنفورد و قبل از همکاری با فینزر در پروژه اوپن سی بهعنوان یک برنامهنویس مشغول فعالیت بود.
دوین فینزر (Devin Finzer)
دیگر بنیانگذار بازار Opensea دوین فینزر است. مادر او یک پزشک و پدر او مهندس نرمافزار است. دوین اولین استارتاپ خود Claimdog را در سال ۲۰۱۵ تأسیس کرد و یک سال بعد، آن را به Credit Karma واگذار کرد. پس از سه سال نیز همکاری خود در پروژه اوپن سی را با الکس عطاالله آغاز کرد.
پلتفرم Opensea چه کیف پولهایی را ساپورت میکند
در ادامه برخی از بهترین کیف پولهایی که برای ساخت و مبادله NFT ها در پلتفرم Opensea استفاده میشوند، آورده شده است. از این میان، بسیاری از افراد کیف پول اتریومی متامسک را برای این هدف انتخاب میکنند.
متامسک (Metamask)
کوین بیس (Coinbase Wallet)
تراست ولت (Trust Wallet)
بیتسکی (Bitski)
Opensea از چه شبکههایی پشتیبانی میکند؟
اتریوم (Ethereum) و پالیگان (Polygon) دو شبکهای هستند که شما میتوانید هنگام فعالیت در بازار اوپن سی از آنها برای انجام معاملات خود استفاده کنید.
اتریوم (Ethereum)
اتریوم ضروریترین شبکه و رایجترین ارز پایه مورد استفاده در جهان برای NFT ها و همینطور ارز غالب در Opensea است. با این حال بهدلیل مقیاسپذیری ضعیف و کارمزد بالا، هزینه معاملات مربوط به خرید، فروش و نقل و انتقالات NFT را بسیار گران کرده است. برای جبران نقصهای موجود در شبکه اتریوم اوپن سی با پشتیبانی شبکه Polygon توانست مشکلات مربوط به شبکه اتریوم را جبران کند که این کار با استقبال کاربرانی که در حوزه NFT فعال هستند، قرار گرفت.
پالیگان (Polygon)
پالیگان شبکهای است که روی شبکه اتریوم سوار میشود؛ به عبارت دیگر شبکهای است که در لایه دوم شبکه اتریوم قرار گرفته است. با استفاده از این شبکه تراکنشها بهجای شبکه اتریوم روی شبکه پالیگان انجام میشوند و درنهایت خروجی به شبکه اتریوم فرستاده میشود. این شبکه کارمزد پایین و سرعت نسبتاً خوبی دارد که همین امر سبب بهینهترشدن معاملات شده است؛ درنتیجه توکنهای اتریوم مانند NFT ها را میتوان در شبکه پالیگان بهآسانی و بسیار ارزان معامله کرد. در این راستا ویتالیک بوترین بنیانگذار اتریوم بهتازگی از دارندگان پروژههای NFT خواسته است توکنهای خود را به شبکه پالیگان منتقل کنند. جابهجایی بین شبکههای اتریوم و پالیگان در بازار اوپن سی بهراحتی و تنها با کلیککردن روی یک گزینه انجام میشود.
روش خرید NFT (روی پلتفرم Opensea)
اخیراً توکنهای غیرمثلی (NFTها) با رشد خارقالعادهای روبهرو بودهاند و پرسش “چطور NFT بخریم” را بیشتر از سابق میشنویم.
این جهش ناشی از استقبال و تمایل افراد مشهور و پلتفرمهای محبوبی همچون NBA Top Shot به این توکنهاست.
بسیاری از افراد حرفهای در حوزه NFT ادعا میکنند که مجموعههای کلکسیونی دیجیتالی آنلاین سرمایهگذاریهای ارزشمندی هستند. ممکن است توکن NFT شما در حال حاضر قیمت چندانی نداشته باشد، اما بعید نیست ارزش آن طی چند سال آینده بهطور تصاعدی رشد کند.
با این همه، بازار پررونق NFT بازار نسبتاً جدیدی است و احتمال دارد ارزش NFT شما در چشمبرهمزدنی به صفر برسد. بنابراین، توجه داشته باشید که این مقاله مشاوره مالی نیست و صرفاً با اهداف آموزشی نوشته شده است.
سایر مطالب مرتبط:
اگر مایل به سرمایهگذاری خطرناک هستید یا فقط قصد دارید از هنرمند دیجیتالی و مستعدی پشتیبانی کنید، میتوانید این راهنمای گامبهگام روش خرید NFT را مطالعه کنید.
توکن NFT چیست؟
توکنهای NFT معمولاً مبتنی بر بلاکچین اتریوم هستند و از آنها برای اثبات مالکیت دیجیتالی هر دارایی متصل به توکن استفاده میشود. یک توکن بلاک چین، داده منحصربهفردی است که در زنجیره بلاک چین برای همیشه ثبت شده است.
یکی از مهمترین کاربردهای توکنهای NFT در ثبت مالکیت آثار هنری است. توکنهای غیرقابلتعویض با منحصربهفرد بودن خود به هنرمندان اجازه میدهند آثار خود را بهصورت دیجیتال و بدون خطر تقلب عرضه کنند. البته، شما هنوز هم میتوانید فایل تصویر NFT یک فرد را کپی کنید؛ اما ارزش این کپی بهاندازه ارزش کپی نقاشی مونالیزا خواهد بود!
ثبت حقوق مالکیت آثار هنری یکی از مهمترین کاربردهای توکنهای NFT است.
مشابه توکنهای تعویضپذیری همچون توکنهای یونی سواپ یا آوی، قیمت یک توکن غیرقابلتعویض نیز نمایانگر میزان تقاضا برای آن توکن است.
در واقع، میتوانید NFTها را روشی برای احراز هویت در رسانههای دیجیتالی و اثبات مالکیت تصور کنید. هر NFT دارای ارزش متمایزی است و از این رو، قابلتعویض نیست.
اگرچه NFTها گاهی بسیار گران هستند، اما شما در واقع برای داراییای بیش از یک فایل JPEG هزینه پرداخت میکنید. این توکن به شما حق مالکیت قطعه دادهای که دریافت کردهاید، میدهد و شما نیز میتوانید NFTهای خود را در بازارهایی مانند اپن سی (OpenSea) و نیفتی گیتوی (Nifty Gateway) بفروشید.
پیشنیازهای خرید NFT
در ادامه، با چند روش خرید NFT بیشتر آشنا میشویم.
اما پیش از آن، باید به دو مورد از پیشنیازهای انتخاب روش خرید NFT اشاره کنیم: خرید اتریوم و نصب کیف پول متامسک.
از آنجا که اکثر NFTها توکنهای مبتنی بر اتریوم هستند، اکثر بازارهای این مجموعهها فقط توکنهای اتر را بهعنوان واسطه پرداخت میپذیرند.
پس از خرید اتر، باید دارایی خود را به کیف پول متامسک (MetaMask) خود بفرستید و کیف پول متامسک خود را به اپن سی یا هر بازار NFT دیگری متصل کنید.
متامسک کیف پول ویژه شبکه اتریوم است که از طریق افزونه کروم و اپلیکیشن موبایل در دسترس است. برای ورود به سیستم اپن سی و سایر پلتفرمهای NFT، به یک کیف پول اتریوم احتیاج دارید. فقط کافی است متامسک را دانلود کنید، کیف پول را نصب کنید و اترهایی را که خریداری کردهاید وارد کیف پول کنید.
برای خرید و فروش NFT، بازارهای زیادی وجود دارند. بسته به بازاری که انتخاب میکنید، میتوانید انواع مختلفی از آثار هنری یا کلکسیونی را خریداری کنید. بسیاری از این وب سایتها بازارهای ثانویه با انواع NFT دارند، اما هر پلتفرم اندکی متفاوت عمل میکند.
پلتفرمهای خرید و فروش NFT
برای خرید NFT پلتفرمهای متعددی وجود دارند.
در ادامه، به برخی از مشهورترین پلتفرمهای خرید NFT اشاره میکنیم و سپس، یک نمونه خرید NFT را با هم مرور خواهیم کرد.
اپن سی (Opensea)
اپن سی بازاری برای توکنهای NFT است که روی شبکه اتریوم فعالیت میکند.
در این بازار، کاربران میتوانند با شبکه اتریوم تعامل داشته باشند و توکنهای غیرمثلی با رمزارزها مبادله کنند. اپن سی میزبان داراییهای کلکسیونی دیجیتالی بسیاری است، از اقلام مختلف بازیهای ویدئویی تا آثار هنری دیجیتال. برای استفاده از این پلتفرم، شما به یک کیف پول web3 رمزارز مثل متامسک احتیاج دارید.
آدرس کیف پول اتریوم شما به عنوان نام کاربری و رمزعبورتان عمل میکند و به شما اجازه میدهد با پلتفرمهای خاصی مانند اپن سی تعامل داشته باشید. هنگامی که کیف پول خود را وصل کردید، میتوانید بازار را بررسی کنید و پیشنهاد خرید بگذارید.
سوپررِر (SuperRare)
سوپررِر یک شبکه اجتماعی برای NFTهاست.
هر قطعه روی این پلتفرم منحصربهفرد است و کاربران میتوانند آثار اصل و اورجینال از این وبسایت خریداری کنند. این پلتفرم روی شبکه اتریوم فعالیت میکند؛ بنابراین، باید با توکنهای اتر حساب خود را شارژ کنید تا بتوانید خرید انجام دهید.
نیفتی پلتفرم اوپن سی(OpenSea) چیست؟ گیتوی (Nifty Gateway)
پلتفرم نیفتی گیتوی یک بازار NFT و متعلق به صرافی محبوب رمزارز جمینی (Gemini) است.
این پلتفرم با هنرمندان مشهوری همچون استیو آئوکی (Steve Aoki)، گرایمز (Grimes)، 3LAU و بسیاری دیگر در زمینه عرضه آثار هنری همکاری میکند. این شرکت همچنین دارای بازار ثانویهای است که به مجموعهداران اجازه میدهد آثار هنری خود را بفروشند. علاوه بر امکان اتصال مستقیم کارت اعتباری به وبسایت، میتوانید حساب نیفتی گیتوی خود را با اتریوم نیز شارژ کنید.
انبیاِی تاپ شات (NBA Top Shot)
بازار انبیاِی تاپ شات مجموعه کارتهای مجوزدار لیگ بسکتبال انبیاِی را برای فروش عرضه میکند. این کارتهای دیجیتالی بسیار تعاملیتر از کارتهای سنتی هستند، مثلاً، ویژگیهای حرکتهای برجسته بازیکنان معروف را در جریان بازی نشان میدهند. گرانقیمتترین کارت انبیاِی تاپ شات بهنام لبرون جیمز دانک (Lebron James Dunk) کلیپی از گلهای لبرون جیمز بود که بیش از 200,000 دلار قیمتگذاری شد.
سارِر (Sorare)
سارِر پلتفرمی برای جمعآوری و معامله کارتهای NFT فوتبال با تعداد محدود است. بیش از 125 باشگاه فوتبال در این کارتها حضور دارند و هر هفته نیز بر تعداد آنها افزوده میشود. از طریق بازار آزاد سورر میتوانید با طرفداران دیگر این کارتها ارتباط بگیرید و تجارت کنید؛ همچنین، میتوانید در بازی فوتبال Global Fantasy این پلتفرم شرکت کنید و طبق عملکرد واقعی بازیکنان، آن را بهدلخواه بچینید و امتیاز کسب کنید.
نحوه خرید یک توکن NFT
پس از اینکه حساب خود را شارژ کردید، خرید NFT فرآیند آسانی است. اکثر بازارها در قالب حراج فعالیت میکنند، بنابراین باید پیشنهاد (Offer) خود را برای NFT موردنظر ارائه دهید. برخی از بازارها بیشتر شبیه به یک صرافی عمل میکنند و با استفاده از بیشترین پیشنهاد خرید و کمترین پیشنهاد فروش، مشتریان بیشتری جذب میکنند.
یکی از مزیتهای خرید NFT از بازارهای اولیه، احتمال افزایش بهای توکن و فروش مجدد آن با قیمتی بالاتر است.
برخی از توکنهای NFT که متقاضی بیشتری دارند، بلافاصله پس از عرضه، با 5 تا 10 برابر قیمت اولیه به فروش میرسند.
با این حال، نکته منفی خرید NFT در بازار اولیه، دشوار بودن تخمین تقاضا برای اثر هنری است. تنها در بازارهای ثانویه میتوانید خرید خود را با فروش قبلی مقایسه کنید.
راهنمای گامبهگام
در این بخش، راهنمایی عملی برای خرید یک توکن NFT خواهیم داشت. اولین گام ایجاد کیف پول متامسک است.
برای این کار:
- در گوگل کروم، وارد Chrome Web Store شوید و افزونه متامسک کروم را دانلود کنید.
- پس از نصب افزونه متامسک، باید مقداری اتر (ETH) به آن واریز کنید. مطمئن شوید که بهاندازه کافی اتر واریز کردهاید تا هزینه توکن NFT دلخواه شما و کارمزد گس اتریوم (کارمزدی که باید برای انجام تراکنش خود در شبکه بپردازید) را تأمین کند.
اکنون که کیف پول اتریوم خود را تهیه کردهاید ، باید انتخاب کنید که از کدام بازار NFT قصد خرید دارید. برای این مثال، ما از پلتفرم اپن سی استفاده میکنیم.
- به پلتفرم opensea.io بروید و روی Marketplace کلیک کنید. در این بخش، با میلیونها NFT مختلف روبهرو خواهید شد.
- در پنل سمت چپ میتوانید NFTها را بر اساس دستههایی همچون هنر، موسیقی، کارتهای تجاری و سایر موارد طبقهبندی کنید.
- هنگامیکه NFT دلخواه خود را پیدا کردید، روی آن کلیک کنید.
- به رقم قیمتها توجه داشته باشید. قیمتها به اتر هستند، اما میتوانید مبلغ آنها به دلار را نیز مشاهده کنید. اگر از قیمت راضی هستید، روی عبارت Buy Now کلیک کنید.
- اکنون، از شما خواسته میشود که وارد کیف پول متامسک خود شوید. روی Sign in کلیک کنید و اطلاعات کاربری خود را وارد کنید.
- پنجرهای ظاهر میشود که قیمت کل NFT را به شما نشان میدهد. مربع Terms of Service را تیک بزنید.
- روی گزینه Checkout کلیک کنید تا پنجره متامسک ظاهر شود؛ این پنجره با اطلاعاتی در خصوص کارمزد گس اتریومی که باید علاوه بر توکن NFT پرداخت کنید، همراه است. اگر بخت با شما یار باشد با 25 دلار نیز میتوانید کارمزد تراکنش را پرداخت کنید؛ اما گس اتریوم روزهای سیاه 500 دلاری و حتی بالاتر را نیز به خود دیده است!
- اگر با هزینه گسی که باید پرداخت کنید، مشکلی ندارید، روی گزینه Confirm کلیک کنید.
- اکنون، به صفحهای با عنوان Your transaction has started راهنمایی میشوید. در آنجا لینکی با عنوان View on Etherscan وجود دارد، که میتواند اطلاعات مربوط به پیشرفت تراکنش NFTتان را به شما ارائه دهد.
درصورتی که تراکنش مدتی طول کشید، نگران نشوید.
اگر شبکه اتریوم شلوغ باشد، ممکن است ساعتها و گاهی روزها (!) طول بکشد تا تراکنش شما در بلاک چین پذیرفته شود.
پس از تأیید خرید NFT ، میتوانید با کلیک روی نماد پروفایل خود در پلتفرم اپن سی، آن را در بخش My collections مشاهده کنید.
قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت میتوانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:
معرفی 4 بازار برتر برای خرید NFT بعد از پلتفرم OpenSea
در طول رونق فناوری توکن های غیر قابل تعویض در سال 2021 پلتفرم اوپن سی به بازار اصلی برای خرید NFT ها تبدیل شد. با این حال، هزینههای بالای پلتفرم، مدل متمرکز و مشکلات اخیر فهرستبندی، مجموعهداران را به جستجوی گزینههای جایگزین برای خرید و فروش این کالاهای غیر قابل تعویض سوق داده است.
تاکنون پلتفرم اوپن سی (OpenSea) بر بازار NFT ها تسلط داشته است و هر سرمایه گذاری برای خرید NFT اولین گزینهای که در نظر میگیرد این پلتفرم است. اما این روزها چندین پلتفرم دیگر برای خرید و فروش توکن های غیر قابل تعویض وجود دارد که میتوانند با OpenSea رقابت کنند؛ در این مقاله به معرفی این پلتفرمها میپردازیم.
خرید NFT در پلتفرم OpenSea
صحبت در مورد ظهور NFT ها به معنای صحبت در مورد ظهور OpenSea است. OpenSea که در دسامبر 2017 راه اندازی شد، به عنوان اولین بازار باز برای NFT های مبتنی بر اتریوم ظاهر شد. در طول سه سال بعد، اوپن سی بی سر و صدا پلتفرم خود را توسعه داد و در حالی که جایگاه خود را پیدا کرده بود، تا ژانویه 2021 بود که پتانسیل واقعی این پلتفرم درک شد. در پشت فروش پرمخاطب NFT هایی مانند Beeple’s Everydays: The First 5000 Days و ظهور مجموعه های آواتار NFT پلتفرم اوپن سی(OpenSea) چیست؟ مانند Bored Ape Yacht Club، NFT ها به سرعت در دنیای رمزارز محبوبیت و شهرت یافتند.
OpenSea بین ژانویه و فوریه 2021 افزایش ده برابری فوق العاده ای در درآمد داشت. در بقیه سال 2021، درآمد OpenSea همچنان در حال افزایش بود. طبق داده های Token Terminal، درآمد فعلی OpenSea برای ژانویه 2022 به 440 میلیون دلار میرسد که آن را به بهترین گزینه بازار خرید و فروش توکن های غیر قابل تعویض تبدیل میکند. اوپن سی با برآورد 90 درصد از کل بازار معاملاتی NFT، در آغاز ماه به ارزش 13.3 میلیارد دلاری دست یافت. با این حال، علیرغم موفقیتهای آن، عوامل متعددی بسیاری را از بازار پیشرو خرید NFT به نفع جایگزینهای کوچکتر دور میکند.
مشکلات پلتفرم OpenSea چیست؟
یکی از شکایات رایج OpenSea هزینه های بالای آن است. 2.5٪ از ارزش فروش نهایی برای هر NFT فروخته شده مستقیماً به پلتفرم میرود، که یکی از دلایل سود حاشیه بالای شرکت است. با در نظر گرفتن هزینههای OpenSea با حقالامتیاز بالای پرداخت شده در برخی از مجموعهها، کاربران تا 10٪ از ارزش فروش نهایی را در فروش ثانویه NFT از دست خواهند داد.
از آنجایی که OpenSea متمرکز است، این خطر وجود دارد که یک اکوسیستم بسته شبیه به پلتفرمهای موجود Web2 ایجاد کند. به عنوان نمایشی از مشکل تمرکز، OpenSea اخیراً 16 NFT دزدیده شده از مالک گالری هنری Ross+Kramer نیویورک تاد کرامر را مسدود کرد. این واقعیت که OpenSea قدرت دارد و مایل است دارایی های معامله شده از طریق قراردادهای هوشمند خود را مسدود کند، سابقه نگران کننده ای ایجاد میکند.
همچنین عادت OpenSea برای حذف مجموعههای هنرمندان NFT بدون هشدار از فهرست نگرانکننده است. اخیراً، این پلتفرم 16 NFT را از چی مودو، عکاس فقید هیپ هاپ، بدون اظهار نظر حذف کرده است. Modu مالک حقوق عکاسی است و هیچ یک از دستورالعمل های جامعه پلتفرم را زیر پا نمیگذارد.
از آنجایی که کاربران OpenSea همچنان صبر خود را نسبت به این پلتفرم از دست میدهند، بازارهای NFT و راه حل های معاملاتی دیگری نیز ظاهر شدهاند. بسیاری از این رقبا با جبران کاستیهای OpenSea و راهاندازی راههای ارزانتر، غیرمتمرکز تر و کاربر پسندتر برای کلکسیونرها برای خرید و فروش NFT، به سرعت رشد کردهاند.
پلتفرم LooksRare چیست؟
اولین رقیب در لیست ما برای خرید NFT و یکی از جدیدترین پروژه ها پلتفرمی است که مدل تجاری OpenSea را هدف قرار میدهد. LooksRare چندی پیش راه اندازی شد و از طریق ترکیبی از airdrop توکن و پاداش های معاملاتی، کاربران را به خود جذب کرد. هرکسی که بین ۱۶ ژوئن تا ۱۶ دسامبر ۲۰۲۱ تعدادی NFT به ارزش حداقل ۳ واحد ETH معامله کرده باشد، واجد شرایط درخواست تخصیص توکنهای LOOKS بوده و توکنهای بیشتری به آنهایی که حجم معاملات بالاتری دارند تعلیق گرفت.
دارندگان LOOKS میتوانند توکنهای خود را برای به دست آوردن بخشی از هزینههای معاملاتی که از طریق فروش در LooksRare ایجاد میشود، به اشتراک بگذارند. بازده سهام LOOKS در حال حاضر بیش از 600 درصد است، که شاهدی بر حجم بالای معاملات در بازار است. پلتفرم LooksRare در حال حاضر توکن های LOOKS را بین کاربرانی که بیشترین حجم معاملات را دارند توزیع میکند.
پلتفرم gem.xyz
بزرگترین مزیت استفاده از Gem، توانایی خرید چندین NFT در یک معامله است که امکان صرفه جویی قابل توجهی در هزینه تراکنش یا گس را فراهم میکند. کاربران میتوانند NFTهایی را که میخواهند از یک مجموعه خریداری کنند انتخاب کنند. هر چه کاربر NFT های بیشتری را در یک تراکنش خریداری کند، در مصرف گس بیشتر صرفه جویی میکند. Gem تخمین میزند که خرید 14 NFT به طور همزمان برابر با 33 درصد صرفه جویی در مصرف گس نسبت به OpenSea یا سایر جمع آوری کننده های NFT مانند genie.xyz است.
پلتفرم sudoswap
در sudoswap، کاربران میتوانند مبادلههای باز ایجاد کنند که هر کسی میتواند آن را مشاهده کند و با آن تعامل داشته باشد یا یک آدرس خاص را برای شرکت انحصاری در یک معامله انتخاب کند. هزینه های گس در پلتفرم sudoswap بهینه شده است، بنابراین کاربران فقط باید برای تایید دارایی ها و مبادله هزینه پرداخت کنند.
SuperRare یک پلتفرم برای فروش و خرید NFT
در حالی که بازارهای سنتی NFT به خریداران معمولی که به دنبال تجارت مجموعههای آواتار یا آثار هنری علاقه مند هستند پاسخ میدهند، SuperRare جمعیتی متفاوت از کلکسیونرهای NFT را هدف قرار میدهد. SuperRare جایگاه خود را به عنوان پلتفرمی مناسب برای هنرمندان انحصاری فروش آثار هنری تک نسخه و منحصر به فرد تثبیت کرده است.
سخن پایانی
اگر میخواهید در شور و شوق توکن های غیر قابل تعویض شرکت کنید، یک بازار خرید NFT دروازه شما برای ورود به دنیای این داراییهای دیجیتال است. بازارهای NFT را به عنوان آمازون اما در حوزه دیجیتال در نظر بگیرید. ده ها بازار NFT وجود دارد و بسیاری از آنها جایگاه خاصی دارند، ما در این مقاله سعی کردیم شما را با برخی از بهترین آنها آشنا کنیم. در انتها برای انتخاب یک بازار NFT بهتر است که نکات زیر را در نظر بگیرد.
به یاد داشته باشید که یک NFT (توکن غیر قابل تعویض) به سادگی نشان دهنده مالکیت یک دارایی است. قبل از انتخاب یک بازار NFT، ابتدا باید تصمیم بگیرید که به چه نوع دارایی دیجیتالی برای خرید، فروش یا ایجاد علاقه دارید. تقریباً هر چیز دیجیتالی، کلمات نوشتاری، ویدیوها، بازیهای ویدیویی، هنر، اقلام کلکسیون و غیره را میتوان روی یک بلاک چین تبدیل به یک توکن غیر قابل تعویض کرد.
اوپن سی از پروتکل جدید Seaport رونمایی کرد
پلتفرم اوپن سی (Open Sea) که بزرگترین بازار معاملات توکنهای NFT محسوب میشود از پروتکل جدید خود به نام سی پورت (Seaport) رونمایی کرد. این پروتکل برای خریداران و فروشندگان این بازار، امکانات جدیدی را فراهم میآورد.
به گزارش میهن بلاکچین و به نقل از Theblockcrypto، اوپن سی دیروز در پستی در وبلاگ خود به طور رسمی از پروتکل جدید خود با نام سی پورت رونمایی کرد. مطابق این پست، Seaport امکانات جدیدی را به شرح زیر برای کاربران اوپن سی فراهم میآورد که پیشتر در این پلتفرم موجود نبودند:
- قابلیت تعویض توکنهای NFT با یکدیگر: فرض کنید که شما یک توکن از مجموعه Doodle با ارزش ۴۰ ETH در اختیار دارید و قصد دارید یک NFT از مجموعه میمونهای کسل با ارزش ۱۰۰ ETH خریداری کنید. در این صورت شما میتوانید پیشنهاد معاوضه توکنهای NFT خود را ثبت کنید و تنها ما به تفاوت آن را پرداخت کنید (در اینجا ۶۰ ETH).
- قابلیت پیدا کردن NFTهای دارای یک ویژگی خاص: فرض کنید شما در حال جمعآوری کلکسیونی از NFTهای دارای یک ویژگی مشترک از یک مجموعه NFT یا حتی مجموعههای مختلف هستید. به عنوان مثال به دنبال پیدا کردن NFTهایی هستید که در آن لبخند زده شده است. سی پورت به شما این امکان را میدهد تا برای ویژگی لبخند، درخواست خرید ثبت کنید و مجموعههای مدنظر خود را در آن تعریف کنید.
- قابلیت دادن انعام به تسهیلکنندگان معاملات: در این قابلیت شما میتوانید به کسانی که در فرآیند فروش NFT به شما کمک کردهاند، انعام پرداخت کنید. این افراد معمولا میتوانند به بیشتر دیده شدن توکن شما کمک کنند. این کار میتواند حتی از طریق سایر رابط کاربریها انجام شود.
در پایان اوپن سی مجددا تاکید کرده است که این پلتفرم به صورت متن باز (Open Source) واقع شده است و توسعهدهندگان میتوانند از کدهای آن استفاده کنند.
دیدگاه شما